Moksza-dharma-parwan 185

Mahābhārata

inwokacja (MBh 1.1.1)
nārāyaṇam namaskṛtya naraṁ caiva narottamam |
devīṁ sarasvatīṁ caiva tato jayam udīrayet ||

Tłumaczenie z sanskrytu: Stefan Ziembiński,
redakcja: Karina Babkiewicz

Rzecze Bhrygu:
Zaiste, ci ludzie, którzy weszli w „leśny” okres życia
i którzy żyją zgodnie z dharmą, zalecaną przez mędrców,
szukają sobie miejsc odludnych, leśnych pustelni,
położonych w pobliżu świętych wód –
zbiorników, rzek, czy źródeł.
Tam, w lasach pełnych
jeleni, bawołów, dzików, tygrysów, gazeli i słoni,
oddają się praktykom ascetycznym.
Porzucili oni życie w wiosce wraz z jego rozrywkami,
a także wiejskie stroje i pożywienie.
Żyją skromnie, odżywiając się korzeniami, owocami
i liśćmi roślin wyrosłych w lasach.
Siedzą i śpią na gołej ziemi, czy to piaszczystej, kamienistej,
czy na skałach lub w popiele.
Ciało okrywają ubiorami wykonanymi
z trawy, skór zwierzęcych lub z kory drzew.
Noszą długie włosy, wąsy i brody,
a gdy we właściwym czasie wlewają do ognia ofiarnego topione masło,
to robią to [uważnie], nie roniąc ani kropli.
Odpoczywają zaś [dopiero] wtedy,
gdy zdobędą paliwo oraz wszystkie inne przedmioty,
potrzebne przy składaniu ofiar, takie jak trawa i kwiaty.
Od zimnego i gorącego powietrza skórę na całym ciele mają spaloną i popękaną.
Żyjąc zgodnie z dharmą, zalecaną joginom,
podejmują różnorakie śluby i praktyki ascetyczne,
[w wyniku czego] chudną, tracą mięśnie,
ubywa im krwi, kurczy się skóra i kości.
[Ci ludzie] niewzruszonej woli mają ciała
[wytworzone dzięki praktykowaniu] sattwicznej jogi{1}. [1]

bhṛgur uvāca
vānaprasthāḥ khalu ṛṣidharmam anusarantaḥ
puṇyāni tīrthāni nadī-prasravaṇāni
suvivikteṣv araṇyeṣu mṛga-mahiṣa-varāha-sṛma-ragajākīrṇeṣu
tapasyanto ‘nusaṃcaranti
|
tyakta-grāmya-vastrāhāropabhogā
vany-auṣadhi-mūla-phala-parṇa-parimita-vicitra-niyatāhārāḥ sthānāsanino
bhūmi-pāṣāṇasikatāśarkarāvālukābhasmaśāyinaḥ
kāśa-kuśa-carma-valkala-saṃvṛtāṅgāḥ
keśa-śmaśru-nakha-roma-dhāriṇo
niyata-kālopasparśanā
askanna-homa-bali-kālānuṣṭhāyinaḥ
samit-kuśa-kusumopahāra-homārjana-labdha-viśrāmāḥ
śītoṣṇa-pavana-niṣṭapta-vibhinna-sarvatvaco
vividha-niyama-yoga-caryāvihita-dharmānuṣṭhāna-hṛta-māṃsa-śoṇitās
tvag-asthi-bhūtā dhṛti-parāḥ
sattva-yogāc charīrāṇy udvahanti
||1||

Zaś ten, kto pozostając zdyscyplinowanym,
postępowałby zgodnie z tymi zaleceniami mędrców,
niczym ogień spaliłby [swe] wady i słabości,
i pokonałby światy, tak trudne do pokonania! [2]

yas tv etāṃ niyataś caryāṃ
brahmarṣi-vihitāṃ caret
|
sa dahed agnivad doṣāñ jayel
lokāṃś ca durjayān
||2||

A teraz opowiem ci o życiu ascetów wędrownych.
Porzuciwszy święte ognisko domowe, majątek i żonę,
i strząsnąwszy z siebie więzy lgnięcia do otoczenia,
wędrują oni [po świecie],
jednakowym okiem patrząc na grudkę gliny, kamień, czy złoto;
nigdy nie angażują się w [zdobywanie rzeczy nietrwałych,
podległych] powstawaniu, trwaniu i ginięciu;
jednakowo traktują przyjaciół, wrogów i ludzi im obojętnych;
nigdy nie krzywdzą słowem, myślą ani uczynkiem
ani roślin, ani istot, zrodzonych z łona matki,
ani wylęgłych z jaj, ani też wylęgłych z kokonów owadów ani robaków.
Oni, bezdomni, wędrują po górach, wzdłuż piaszczystych brzegów rzek,
zatrzymując się w pobliżu świątyń, w mieście lub na wsi.
W mieście wolno im spędzić pięć nocy, na wsi zaś jedną.
Wszedłszy do miasta lub wsi,
zamieszkać mogą tylko w domostwach dwakroć narodzonych (braminów),
których czyny są czyste.
Żywiąc się jedynie tym, co wpadnie do ich żebraczych misek,
powinni powściągać kamę (pragnienia erotyczne),
gniew, pychę, zaślepienie (ekscytację), chciwość,
słabość ducha, skłonność do kłamstwa, obmowy i krzywdzenia,
a także zarozumiałość. [3]

parivrājakānāṃ punar ācāras tad yathā |
vimucyāgni-dhana-kalatra-paribarha-saṅgān
ātmanaḥ sneha-pāśān avadhūya parivrajanti
sama-loṣṭāśma-kāñcanās
trivarga-pravṛtteṣv ārambheṣv
asakta-buddhayo ‘ri-mitrodāsīneṣu tulya-vṛttayaḥ
sthāvara-jarāyujāṇḍaja-svedajodbhijjānāṃ bhūtānāṃ
vāṅ-manaḥ-karmabhir anabhidrohiṇo ‘niketāḥ
parvata-pulina-vṛkṣa-mūla-devatāyatanāny anucaranto
vāsārtham upeyur nagaraṃ grāmaṃ vā
nagare pañca-rātrikā grāmaika-rātrikāḥ
praviśya ca prāṇa-dhāraṇa-mātrārthaṃ
dvijātīnāṃ bhavanāny
asaṃkīrṇa-karmaṇām upatiṣṭheyuḥ
pātra-patitāyācita-bhaikṣāḥ
kāma-krodha-darpa-moha-lobha-kārpaṇya-dambha-parivādābhimāna-hiṃsānivṛttā iti
||3||

Mówi o tym następujący werset:
U ascety, który wszystkie istoty obdarzył nieustraszonością,
przed żadną z istot nie rodzi się nawet najmniejszy lęk. [4]

abhayaṃ sarvabhūtebhyo
dattvā carati yo muniḥ
|
bhavati cātra ślokaḥ
|
na tasya sarvabhūtebhyo
bhayam utpadyate kva cit
||4||

Kto odprawiwszy ofiarę agnihotry
ze swego ciała, uczci ogień cielesny,
w swe usta składając dary wyżebrane,
przez spalenie ciała przekracza światy. [5]

kṛtvāgnihotraṃ svaśarīrasaṃsthaṃ
śārīram agniṃ svamukhe juhoti
|
yo bhaikṣacaryopagatair havirbhiś
citāgnināṃ sa vyatiyāti lokān
||5||

Kto zaś będąc czystym i niewzruszonym
żyje zgodnie z zaleceniami dla tego okresu życia,
w którym dąży się do wyzwolenia,
ten, podwójnie narodzony, dociera
do cichego jak ogień pozawiony paliwa, świata Brahmy. [6]

mokṣāśramaṃ yaḥ kurute yathoktaṃ
śuciḥ susaṃkalpitabuddhiyuktaḥ
|
anindhanaṃ jyotir iva praśāntaṃ
sa brahmalokaṃ śrayate dvijātiḥ
||6||

Rzecze Bharadwadźa:
Słyszy się [tu i ówdzie] o świecie, od naszego świata wyższego,
lecz się do niego nie dochodzi.
Ten chciałbym poznać;
racz, o panie, opowiedzieć o nim. [7]

bharadvāja uvāca
asmāl lokāt paro lokaḥ
śrūyate nopalabhyate
|
tam ahaṃ jñātum icchāmi
tad bhavān vaktum arhati
||7||

Rzecze Bhrygu:
Powiada się, że ów cudowny, upragniony
i zdrowy świat, zwany wyższym,
znajduje się wysoko w górach
we wspaniałej, słynącej zaletami krainie w pobliżu Himalajów. [8]

bhṛgur uvāca
uttare himavatpārśve
puṇye sarva-guṇānvite
|
puṇyaḥ kṣemyaś ca kāmyaś ca
sa varo loka ucyate
||8||

Mieszkają tam ludzie nieczyniący zła,
świetliści i nieskazitelni;
porzucili chciwość i fascynację światem
i nie doznają oni żadnych nieszczęść. [9]

tatra hy apāpa-karmāṇaḥ
śucayo ‘tyant-anirmalāḥ
|
lobha-moha-parityaktā
mānavā nirupadravāḥ
||9||

Świat ten podobny jest niebu,
mówi się o nim same dobre rzeczy.
Śmierć przychodzi tam we właściwym czasie,
a choroby nikogo nie dotykają. [10]

sa svarga-sadṛśo deśas
tatra hy uktāḥ śubhā guṇāḥ
|
kāle mṛtyuḥ prabhavati
spṛśanti vyādhayo na ca
||10||

Mężczyźni są tam szczęśliwi z własnymi żonami
i nie pragną żon cudzych.
Nie zabijają się wzajemnie
i nie są ciekawi spraw innych ludzi;
nie ma tam podstępnych działań,
nikt niczego przed nikim nie skrywa,
a w [umysłach ludzkich] nie rodzą się żadne wątpliwości. [11]

na lobhaḥ para-dāreṣu
svadāra-nirato janaḥ
|
na cānyonya-vadhas tatra
dravyeṣu na ca vismayaḥ
|
parokṣa-dharmo naivāsti
saṃdeho nāpi jāyate
||11||

Tam z owoców swych czynów korzysta się jawnie,
na oczach [wszystkich].
[Zatem] niektórzy [ludzie] mieszkają w pałacach,
mają [wspaniałe] powozy, łoża i inne sprzęty;
[cieszą się] wszelkimi rozkoszami i noszą złote ozdoby. [12]

kṛtasya tu phalaṃ tatra
pratyakṣam upalabhyate
|
śayyāyānāsanopetāḥ
prāsāda-bhavanāśrayāḥ
|
sarvakāmair vṛtāḥ ke cid
dhemābharaṇa-bhūṣitāḥ
||12||

Są tam ludzie, którzy jedynie podtrzymują swoje życie,
a są też tacy, którzy ciężko na swoje utrzymanie pracują. [13]

prāṇa-dhāraṇa-mātraṃ tu
keṣāṃ cid upapadyate
|
śrameṇa mahatā ke cit
kurvanti prāṇa-dhāraṇam
||13||

Tutaj zaś, [w tym naszym świecie] są ludzie cnotliwi i złoczyńcy;
są szczęśliwi i nieszczęśliwi, bogaci i biedni. [14]

iha dharma-parāḥ ke cit
ke cin naikṛtikā narāḥ
|
sukhitā duḥkhitāḥ ke cin
nirdhanā dhanino ‘pare
||14||

Tutaj obecne też są: z
męczenie, strach, zaślepienie i głód,
a także pożądanie bogactwa,
które opanowuje nawet ludzi uczonych. [15]

iha śramo bhayaṃ mohaḥ
kṣudhā tīvrā ca jāyate
|
lobhaś cārthakṛto nṝṇāṃ
yena muhyanti paṇḍitāḥ
||15||

Tutaj obecne są rozmaite poglądy na temat tego,
co jest czynem prawym, a co nieprawym.
Człowiek mądry, który zna te dwójkę [czynów prawych i nieprawych]
żadnym nie kala się grzechem. [16]

iha cintā bahuvidhā
dharmādharmasya karmaṇaḥ
|
yas tad vedobhayaṃ prājñaḥ
pāpmanā na sa lipyate
||16||

Zdrada, nikczemność, złodziejstwo,
obelżywa i napastliwa mowa, przemoc,
krzywdzenie, obmowa i kłamstwo –
kto takich rzeczy się dopuszcza,
ten traci owoc swej ascezy.
U tego zaś, kto tego nie czyni,
owoc ascezy wzrasta. [17-18]

sopadhaṃ nikṛtiḥ steyaṃ
parivādo ‘bhyasūyatā
|
paropaghāto hiṃsā ca
paiśunyam anṛtaṃ tathā
||17||
etān āsevate yas tu
tapas tasya prahīyate
|
yas tv etān nācared vidvāṃs
tapas tasyābhivardhate
||18||

Ten nasz świat, ta nasza ziemia
jest polem działania:
poprzez czyny dobre osiąga się tutaj pomyślność,
zaś poprzez czyny złe – jej przeciwieństwo. [19]

karmabhūmir iyaṃ loka
iha kṛtvā śubhāśubham
|
śubhaiḥ śubham avāpnoti
kṛtvāśubham ato ‘nyathā
||19||

To tutaj w pradawnych czasach
Pan Stworzeń i bogowie wraz z zastępami mędrców
uprawiali ascezę, oczyścili się
i znaleźli schronienie w świecie Brahmy. [20]

iha prajāpatiḥ pūrvaṃ
devāḥ sarṣigaṇās tathā
|
iṣṭveṣṭa-tapasaḥ pūtā
brahma-lokam upāśritāḥ
||20||

Ten wyższy świat, [o który zapytałeś],
położony w wysokich rejonach Ziemi,
obfituje w najwyższym stopniu we wszelkie dobra
i jest miejscem szczęśliwym.
Ci, którzy tutaj, [w niższych rejonach] czynią dobro,
tam się rodzą w następnym wcieleniu. [21]

uttaraḥ pṛthi-vībhāgaḥ
sarva-puṇyatamaḥ śubhaḥ
|
ihatyās tatra jāyante
ye vai puṇyakṛto janāḥ
||21||

Ci zaś, którzy tutaj czynią zło,
rodzą się jako zwierzęta;
inni znów żyją krótko
i znikają z powierzchni ziemi. [22]

asat-karmāṇi kurvantas
tiryag-yoniṣu cāpare
|
kṣīṇāyuṣas tathaivānye
naśyanti pṛthivītale
||22||

Przyzwyczajeni nawzajem się zjadać,
chciwi i zaślepieni,
tylko tutaj spędzają swoje kolejne wcielenia
i nie przechodzą do wyższego świata. [23]

anyonya-bhakṣaṇe saktā
lobha-moha-samanvitāḥ
|
ihaiva parivartante na
te yānty uttarāṃ diśam
||23||

Zaś ci, którzy usługują guru,
zdyscyplinowani uczniowie bramińscy,
postępujący zgodnie z [regułami] ścieżki Brahmy,
roztropni –
oni poznają drogi wszystkich światów. [24]

ye gurūn upasevante
niyatā brahma-cāriṇaḥ
|
panthānaṃ sarvalokānāṃ
te jānanti manīṣiṇaḥ
||24||

Oto przedstawiłem Ci pokrótce dharmę, pochodzącą od Brahmy.
Na tym świecie mądrym jest ten,
kto wie co jest dobre, a co złe,
czym jest prawość, a czym nieprawość. [25]

ity ukto ‘yaṃ mayā dharmaḥ
saṃkṣepād brahma-nirmitaḥ
|
dharmādharmau hi lokasya
yo vai vetti sa buddhimān
||25||

Rzecze Bhiszma:
Tę naukę z ust mędrca Bhrygu usłyszawszy,
potężny król Bharadwadźa,
ową nauką o najwyższej dharmie zachwycony,
ze czcią mu się pokłonił. [26]

bhīṣma uvāca
ity ukto bhṛguṇā rājan
bharadvājaḥ pratāpavān
|
bhṛguṃ parama-dharmātmā
vismitaḥ pratyapūjayat
||26||

Oto zostało Ci, królu, objawione powstanie świata.
Czy chcesz, o wielce mądry słuchać dalej? [27]

eṣa te prabhavo rājañ
jagataḥ saṃprakīrtitaḥ
|
nikhilena mahāprājña
kiṃ bhūyaḥ śrotum icchasi
||27||

Tutaj kończy się chwalebnej Mahabharaty,
Księgi Ciszy, rozdział sto osiemdziesiąty piąty,
mówiący o naturze wyższego świata.


 

{1} W oryginale jest: „sattvayogāt śarīrāṇyudvahanti”. Możliwa również wersja : „mają ciała [wytworzone] dzięki połączeniu z [guną ] sattwą. Prawdopodobnie (?) chodzi o tzw. ciało świetliste. Joga sattwiczna oznaczałaby tutaj wyższe praktyki kontemplacyjne. (Przyp. tłum.)

Dodaj komentarz