Moksza-dharma-parwan 182

Mahābhārata

inwokacja (MBh 1.1.1)
nārāyaṇam namaskṛtya naraṁ caiva narottamam |
devīṁ sarasvatīṁ caiva tato jayam udīrayet ||

Tłumaczenie z sanskrytu: Stefan Ziembiński,
redakcja: Karina Babkiewicz

Rzecze Bharadwadźa:
W jaki sposób można zostać braminem,
a w jaki sposób kszatriją, wajśją i śudrą?
To mi, proszę, powiedz,
o brahmaryszi, z wieszczów najlepszy! [1]

bharadvāja uvāca
brāhmaṇaḥ kena bhavati
kṣatriyo vā dvijottama
vaiśyaḥ śūdraś ca viprarṣe
tad brūhi vadatāṃ vara
||1||

Rzecze Bhrygu:
Tego, kto został poddany rytuałom,
takim jak rytuał towarzyszący narodzinom itd.;
człowieka czystego, który biegle poznał Wedy;
kto stale wykonuje sześć codziennych praktyk{1};
kto zawsze postępuje szlachetnie;
kto jedzenie podaje najpierw innym,
a sam zjada to, co pozostanie przez nich niezjedzone;
kto kocha guru;
kto podejmuje śluby i nigdy ich nie łamie;
kto żyje w prawdzie –
tego zaprawdę nazywa się braminem. [2-3]

bhṛgur uvāca
jātakarmādibhir yas tu
saṃskāraiḥ saṃskṛtaḥ śuciḥ
|
vedādhyayana-saṃpannaḥ
ṣaṭsu karmasv avasthitaḥ
||2||
śaucācāra-sthitaḥ samyag
vighasāśī guru-priyaḥ
|
nityavratī satyaparaḥ
sa vai brāhmaṇa ucyate
||3||

Tam, gdzie Prawda, dary i opanowanie;
gdzie nie ma złośliwości;
gdzie cierpliwość, wyrozumiałość, współczucie i wyrzeczenie –
tam jest bramin! [4]

satyaṃ dānaṃ damo ‘droha
ānṛśaṃsyaṃ kṣamā ghṛṇā
|
tapaś ca dṛśyate yatra
sa brāhmaṇa iti smṛtaḥ
||4||

Tego zaś, kto pełni obowiązki panującego,
kto studiuje Wedy,
komu miłe jest i dawanie darów i ich przyjmowanie,
tego zaprawdę nazywa się kszatriją. [5]

kṣatrajaṃ sevate karma
vedādhyayana-saṃmataḥ
|
dānādānaratir yaś ca
sa vai kṣatriya ucyate
||5||

Wajśją nazywa się [człowieka] rzetelnego i uczciwego,
który potrafi recytować Wedy,
hoduje krowy i wykonuje zawód rolnika lub kupca. [6]

kṛṣi-gorakṣya-vāṇijyaṃ
yo viśaty aniśaṃ śuciḥ
|
vedādhyayana-saṃpannaḥ
sa vaiśya iti saṃjñitaḥ
||6||

Natomiast tych, którzy zadowalają się każdym rodzajem pożywienia
i podejmują się każdego zajęcia;
nierzetelnych, którzy zaniechali recytacji Wed, ludzi bez zasad –
tych nazywa się śudrami. [7]

sarva-bhakṣa-ratir nityaṃ
sarva-karma-karo ‘śuciḥ
|
tyakta-vedas tv anācāraḥ
sa vai śūdra iti smṛtaḥ
||7||

Jeśli któryś z śudrów czy braminów
nie posiadałby wyżej wymienionych cech,
to taki śudra nie byłby śudrą,
a bramin nie byłby braminem. [8]

śūdre caitad bhavel lakṣyaṃ
dvije caitan na vidyate
|
na vai śūdro bhavec chūdro
brāhmaṇo na ca brāhmaṇaḥ
||8||

Wszelkimi sposobami powinno się powściągać
nieporządek, chaos i gniew;
trzeba bowiem wiedzieć, że to powściągnięcie
wraz z samoopanowaniem są środkami,
prowadzącymi do świętości. [9]

sarvopāyais tu lobhasya
krodhasya ca vinigrahaḥ
|
etat pavitraṃ jñātavyaṃ
tathā caivātma-saṃyamaḥ
||9||

Człowiek powinien też zawsze strzec
swej ascezy przed gniewem,
swej czci przed zazdrością,
swej wiedzy przed zarozumiałością i pogardą,
a duszy przed zaniedbywaniem obowiązków i nieskupianiem się. [10]

nityaṃ krodhāt tapo rakṣec
chriyaṃ rakṣeta matsarāt
|
vidyāṃ mānāvamānābhyām
ātmānaṃ tu pramādataḥ
||10||

Ten jest zaiste wyrzeczeńcem i człowiekiem rozumnym,
kto wszystko [swoje] ofiarował w ogniu wyrzeczenia
i podejmuje rozmaite przedsięwzięcia
niczego nie oczekując. [11]

yasya sarve samārambhā
nirāśīr-bandhanās tv iha
|
tyāge yasya hutaṃ sarvaṃ
sa tyāgī sa ca buddhimān
||11||

Niechaj więc [ów rozumny] nie krzywdzi żadnej istoty
i niech będzie dla wszystkich przyjacielem;
niechaj nie popada w zwątpienie
i ufa we własne siły. [12]

ahiṃsraḥ sarva-bhūtānāṃ
maitrāyaṇa-gataś caret
|
avisrambhe na gantavyaṃ
visrambhe dhārayen manaḥ
||12||

Niechaj wyrzekłszy się posiadania
[mocą swego rozumu] ujarzmi zmysły
i niechaj nie zazna smutku ani strachu
ani na tym, ani na tamtym świecie. [13]

parigrahān parityajya
bhaved buddhyā jitendriyaḥ
|
aśokaṃ sthānam ātiṣṭhed
iha cāmutra cābhayam
||13||

Taki asceta powinien stale uprawiać tapas
i panować nad sobą;
powinien dążyć do pokonania niepokonanego,
a żyjąc wśród przywiązań, nie powinien się przywiązywać. [14]

taponityena dāntena
muninā saṃyatātmanā
|
ajitaṃ jetukāmena
bhāvyaṃ saṅgeṣv asaṅginā
||14||

Przyjmuje się, iż to, co jest poznawalne przez zmysły,
jest to tak zwany świat przejawiony, czyli widzialny (vyakta).
Ale powinno się też poznać tak zwane nieprzejawione (avyakta),
które jest ponadzmysłowe
i które jest poznawalne przez ciało subtelne (liṅga). [15]

indriyair gṛhyate yad yat
tat tad vyaktam iti sthitiḥ
|
avyaktam iti vijñeyaṃ
liṅga-grāhyam atīndriyam
||15||

Niechaj tedy ów bramin zatrzyma umysł w pranie,
a pranę niechaj utrzymuje w brahmarandrze
i niechaj nie myśli o niczym,
[albowiem] nirwana rodzi się z nirwany.
Dzięki temu z łatwością osiągnie stan brahmana. [16]

manaḥ prāṇe nigṛhṇīyāt
prāṇaṃ brahmaṇi dhārayet
|
nirvāṇād eva nirvāṇo
na ca kiṃ cid vicintayet
|
sukhaṃ vai brāhmaṇo brahma
sa vai tenādhigacchati
||16||

A atrybuty bramina to zachowywana zawsze
czystość, szlachetność oraz delikatność
i współczucie dla innych. [17]

śaucena satataṃ yuktas
tathācāra-samanvitaḥ
|
sānukrośaś ca bhūteṣu
tad dvijātiṣu lakṣaṇam
||17||

Tutaj kończy się chwalebnej Mahabharaty,
Księgi Ciszy, rozdział sto osiemdziesiąty drugi,
który mówi o cechach charakterystycznych poszczególnych warn.


{1} Sześć codziennych praktyk to: 1) poranna i wieczorna kąpiel, 2) bezgłośna recytacja mantr, 3) złożenie ofiary ogniowej, 4) oddawanie czci bóstwom, 5) przyjmowanie gości, 6) ofiarowanie pokarmu bóstwom.

Dodaj komentarz