Mahābhārata
inwokacja (MBh 1.1.1)
nārāyaṇam namaskṛtya naraṁ caiva narottamam |
devīṁ sarasvatīṁ caiva tato jayam udīrayet ||
Tłumaczenie z sanskrytu: Stefan Ziembiński,
redakcja: Karina Babkiewicz
Rzecze Wjasa:
Znawcy śastr przy pomocy wskazówek, podanych w śastrach, rozpoznają istotę, żyjącą w ciele subtelnym i uwolnioną od ciała fizycznego[1]. [1]
Tak jak promienie światła, które przenikają ciemności, choć są niewidoczne, lecz są poznawalne przez wnioskowanie[2], podobnie czyste, sattwiczne boskie istoty, wyzwolone z ciał i przemierzające światy są poza zasięgiem ludzkiego wzroku. [2]
Tak jak widzi się odbicie tarczy słonecznej w wodzie, tak też Jogin widzi odbicie duszy w żyjących istotach[3]. [3]
Joginowie ugruntowani w sattwie, mający opanowane zmysły i znający Prawdę, swą własną mocą widzą owe uwolnione z ciał subtelne istoty. [4]
We śnie i na jawie, tak samo w dzień jak i w nocy; i jak w nocy tak i w dzień Joginowie, którzy wyzbyli się pragnień, pokonali przywiązanie do wszystkich wytworów Prakryti, pokonali zrodzony z działania radźas i nie ulegli pokusie używania mocy jogicznych, potrafią całkowicie panować nad swymi ciałami w każdym czasie i w każdych warunkach. [5-6]
Dusze tych Joginów, zawsze wyposażone w siedem subtelnych właściwości[4] wędrują wiecznie w światach niebiańskich, nie starzejąc się i nie umierając[5]. [7]
Lecz ten, kto jest zależny od umysłu i buddhi, kto widzi swe własne ciało i ciała innych istot, ten nawet w snach doznaje przyjemności i przykrości. [8]
Tam w snach doznaje przykrości i tam też doznaje przyjemności; tam też wskutek swego gniewu cierpi niedolę. [9]
Tam też, w snach, osiągnąwszy wielkie bogactwo, doznaje wielkiego szczęścia, czyni dobro i widzi wszystko tak, jak widzi na jawie. [10]
Ta indywidualna dusza jako płód bezpiecznie przebywa przez dziesięć miesięcy w gorącej jamie brzusznej i nie zostaje strawiona tak, jak trawione są pokarmy. [11]
Ludzie owładnięci tamasem i radźasem nigdy nie ujrzą w ciele fizycznym świetlistej cząstki rzeczywistego Atmana, mieszkającej w sercach wszystkich istot. [12]
Joginowie, praktykujący Jogę w celu poznania samego Siebie (Atmana), przekraczają nieświadome ciało fizyczne, niemające formy ciało subtelne i ostatnie z ciał, ciało przyczynowe, które jest jak diament i nie ginie nawet w okresie zniszczenia (rozpuszczenia) świata. [13]
Mędrzec Śandilja powiada, że spośród wszystkich praktyk zalecanych osobom w różnych okresach życia, spokój najwyższy daje praktykowanie stanu samadhi. [14]
[Mocą jogiczną] ujrzawszy siedem subtelnych [bytów] oraz posiadającego sześć [właściwości] wielkiego Pana, Iśwarę, znawca Prakryti ogląda Najwyższego Brahmana[6]. [15]
Tutaj kończy się chwalebnej Mahabharaty,
Śantiparwanu, Księgi Ciszy,
rozdział dwieście czterdziesty piąty,
w którym jest mowa o środkach, prowadzących do poznania Brahmana.
[1] Komentator Nilakantha objaśnia, iż „subtelną istotę rozpoznają będąc w stanie samadhi” (liṅgātmānam samadhau sākṣāt kurvanti).
[2] Za komentarzem Nilakanthy: dṛśyamānāḥ objaśnia on jako „choć niewidoczne okiem, to przecież poznawalne dzięki wskazówkom i rozumowaniu”.
[3] Mówiąc prościej, sens jest taki, że Jogin widzi we własnym ciele oraz w ciałach innych istot dusze lub świadomości obleczone w ciała subtelne. (przyp K.M. Ganguli)
[4] Mahat, citta oraz pięć tanmatr, czyli elementów subtelnych pięciu zmysłów.
[5] Komentator Nilakantha dodaje, że autor użył tutaj słowa „wiecznie” w sensie potocznym, gdyż w rzeczywistości życie owych Joginów w ciałach subtelnych też ma swój kres.
[6] Według komentarza Nilakanthy siedem subtelnych bytów to: 1) zmysły (indriya), 2) przedmioty zmysłowe (artha), 3) umysł (manas), 4) intuicja (buddhi), 5) wielkie (mahat-tattwa), 6) nieprzejawione (avyakta) 7) Purusza. Sześć właściwości Iśwary to: 1) wszechwiedza (sarvajñātā), 2) zadowolenie (tṛpti), 3) bezpoczątkowa świadomość (anādi bodha), 4) niezależność (svatantratā), 5) wieczne nieprzerwane czuwanie (nityamaluptadṛṣṭi), 6) nieograniczona moc (anantaśakti).