Moksza-dharma-parwan 222

Mahābhārata

inwokacja (MBh 1.1.1)
nārāyaṇam namaskṛtya naraṁ caiva narottamam |
devīṁ sarasvatīṁ caiva tato jayam udīrayet ||

Tłumaczenie z sanskrytu: Stefan Ziembiński,
redakcja: Karina Babkiewicz

Rzecze Judhiszthira:
Jaki trzeba mieć charakter, jakie prowadzić życie,
jak postępować i jakie sobie stawiać cele,
aby wznieść się ponad Prakryti
i na stałe osiągnąć stan Brahmana? [1]

yudhiṣṭhira uvāca
kiṃśīlaḥ kiṃsamācāraḥ
kiṃvidyaḥ kiṃparāyaṇaḥ |
prāpnoti brahmaṇaḥ sthānaṃ
yat paraṃ prakṛter dhruvam ||1||
Rzecze Bhiszma:
Ten stały stan Brahmana ponad Prakryti osiąga człowiek,
który przestrzega dharmy wyzwolenia,
zachowuje umiarkowaną dietę
i panuje nad swoimi zmysłami. [2]
bhīṣma uvāca
mokṣadharmeṣu niyato
laghvāhāro jitendriyaḥ |
prāpnoti brahmaṇaḥ sthānaṃ
yat paraṃ prakṛter dhruvam ||2||
W tym miejscu warto przytoczyć sławną rozmowę,
jaką w zamierzchłych czasach odbyli
Dźajgiszawja z Asitą, o Bharato! [3]
atrāpy udāharantīmam
itihāsaṃ purātanam |
jaigīṣavyasya saṃvādam
asitasya ca bhārata ||3||
Zacny i pobożny Asita tak oto zagadnął niegdyś
wolnego od gniewu i niepokoju wielkiego mędrca Dźajgiszawję,
który znany był z tego, że zgłębił treść i sens
ksiąg traktujących o Dharmie: [4]
jaigīṣavyaṃ mahāprājñaṃ
dharmāṇām āgatāgamam |
akrudhyantam ahṛṣyantam
asito devalo ‚bravīt ||4||
„Nie odczuwasz przyjemności, gdy cię chwalą;
nie gniewasz się, gdyś jest ganiony;
na czym polega twa mądrość? Gdzie jej źródło?
I jaki jest jej ostateczny cel?” [5]
na prīyase vandyamāno
nindyamāno na kupyasi |
kā te prajñā kutaś caiṣā
kiṃ caitasyāḥ parāyaṇam ||5||
Tak przez Asitę Dewalę zagadnięty czysty Dźajgiszawja
surową praktykujący ascezę
te oto ważkie, niepozostawiające wątpliwości wyrzekł słowa,
pełne głębokiego sensu: [6]
iti tenānuyuktaḥ sa
tam uvāca mahātapāḥ |
mahad vākyam asaṃdigdhaṃ
puṣkalārthapadaṃ śuci ||6||
Rzecze Dźajgiszawja:
Tę mądrość, o którą zapytałeś, a która jest Drogą,
Najwyższą Siedzibą i Spokojem wszystkich zacnych,
dobro czyniących ludzi, wyjawię ci teraz, o dwakroć narodzony![7]
yā gatir yā parā niṣṭhā
yā śāntiḥ puṇyakarmaṇām |
tāṃ te ‚haṃ saṃpravakṣyāmi
yan māṃ pṛcchasi vai dvija ||7||
Ci, którzy pozostają niewzruszeni
niezależnie od tego, czy się ich chwali, czy gani;
ci, którzy zwykli zachowywać w tajemnicy swoje dobre uczynki; [8]
nindatsu ca samo nityaṃ
praśaṃsatsu ca devala |
nihnuvanti ca ye teṣāṃ
samayaṃ sukṛtaṃ ca ye ||8||
Ci, którzy choćby byli najgorzej szkalowani,
nie odpowiadają w taki sam sposób zadowolonemu z siebie prześladowcy;
i ci, którzy nie chcą zabijać nawet tych, którzy innych zabijają
– wszyscy oni są ludźmi mądrymi. [9]
uktāś ca na vivakṣanti
vaktāram ahite ratam |
pratihantuṃ na cecchanti
hantāraṃ vai manīṣiṇaḥ ||9||
Nie smucą się, gdy nie uda się im jakieś przedsięwzięcie;
nie rozpaczają też nad przeszłością
ani nawet jej nie wspominają. [10]
nāprāptam anuśocanti
prāptakālāni kurvate |
na cātītāni śocanti
na cainān pratijānate ||10||
Oni, mocarni, wypełniający swe śluby,
chętnie pomagają nawiedzającym ich zacnym ludziom,
czyniąc dobro stosownie do okoliczności. [11]
saṃprāptānāṃ ca pūjyānāṃ
kāmād artheṣu devala |
yathopapattiṃ kurvanti
śaktimantaḥ kṛtavratāḥ ||11||
Posiadając wielką wiedzę i głęboką mądrość,
pokonawszy gniew i panując nad własnymi zmysłami,
nigdy nikogo nie krzywdzą myślą, uczynkiem ani mową. [12]
pakvavidyā mahāprājñā
jitakrodhā jitendriyāḥ |
manasā karmaṇā vācā
nāparādhyanti kasya cit ||12||
Nie mając w sobie zazdrości, mądrzy ci ludzie
nigdy sobie wzajem nie szkodzą
i zaiste nigdy nie kłuje ich w oczy
widok czyjegoś powodzenia. [13]
anīrṣavo na cānyonyaṃ
vihiṃsanti kadā cana |
na ca jātūpatapyante
dhīrāḥ parasamṛddhibhiḥ ||13||
Sami nigdy nadmiernie nie ganią ani nie chwalą innych
i nigdy nie zmieniają swego postępowania
pod wpływem nagan czy pochwał innych ludzi. [14]
nindāpraśaṃse cātyarthaṃ
na vadanti parasya ye |
na ca nindāpraśaṃsābhyāṃ
vikriyante kadā cana ||14||
Nie unoszą się gniewem, nie ekscytują radością,
nikogo nie krzywdzą; uwolniwszy węzeł serca,
żyją wedle swej woli. [15]
sarvataś ca praśāntā ye
sarvabhūtahite ratāḥ |
na krudhyanti na hṛṣyanti
nāparādhyanti kasya cit |
vimucya hṛdayagranthīṃś
caṅkamyante yathāsukham ||15||
Nie mają oni bliskich sobie osób
ani sami nie są nikomu bliskimi;
nie mają też nieprzyjaciół
ani sami nie są nikomu wrogami. [16]
na yeṣāṃ bāndhavāḥ santi
ye cānyeṣāṃ na bāndhavāḥ |
amitrāś ca na santy eṣāṃ
ye cāmitrā na kasya cit ||16||
Zaprawdę, śmiertelnicy, którzy takie życie prowadzą,
żyć mogą zawsze szczęśliwie. Postępują zawsze zgodnie z dharmą,
dharmy znawcy, o najlepszy z dwakroć narodzonych!
Ci zaś, którzy z dobrej drogi schodzą,
pełni są niepokojów i doznają cierpienia. [17]
ya evaṃ kurvate martyāḥ
sukhaṃ jīvanti sarvadā |
dharmam evānuvartante
dharmajñā dvijasattama |
ye hy ato vicyutā mārgāt
te hṛṣyanty udvijanti ca ||17||
Trzymam się teraz tej ścieżki dharmy;
czemuż miałbym się przejmować czyjąś naganą,
albo z czyjejś cieszyć się pochwały? [18]
āsthitas tam ahaṃ mārgam
asūyiṣyāmi kaṃ katham |
nindyamānaḥ praśasto vā
hṛṣyeyaṃ kena hetunā ||18||
Niechaj każdy kroczy drogą przez siebie wybraną!
Nagany ni pochwały nie mają wpływu
ani na mój rozwój, ani regres. [19]
yad yad icchanti tan mārgam
abhigacchanti mānavāḥ |
na me nindāpraśaṃsābhyāṃ
hrāsavṛddhī bhaviṣyataḥ ||19||
Tego, kto poznał Prawdę, nagana może radować
niczym nektar niebiański,
a pochwała jest dlań zawsze niczym trucizna. [20]
amṛtasyeva saṃtṛpyed
avamānasya tattvavit |
viṣasyevodvijen nityaṃ
saṃmānasya vicakṣaṇaḥ ||20||
Kto się od wszystkich uwolnił grzechów, ten śpi spokojnie i bez lęku,
czy to na tym, czy na tamtym świecie,
nawet, jeśli jest znieważany;
lecz ten, kto innych poniża, sam sobie więzy nakłada. [21]
avajñātaḥ sukhaṃ śete
iha cāmutra cobhayoḥ |
vimuktaḥ sarvapāpebhyo
yo ‚vamantā sa badhyate ||21||
Ci ludzie, którzy za cel stawiają sobie Miejsce Najwyższe,
postępując tak jak wyżej opisano,
wypełniwszy swe śluby,
szczęśliwie wzrastają w siłę i cel osiągają. [22]
parāṃ gatiṃ ca ye ke cit
prārthayanti manīṣiṇaḥ |
etad vrataṃ samāśritya
sukham edhanti te janāḥ ||22||
A kto panując nad zmysłami,
wszystkie swoje wypełni postanowienia,
ten osiąga na stałe stan Brahmana,
ponad Prakryti wyższy. [23]
sarvataś ca samāhṛtya
kratūn sarvāñ jitendriyaḥ |
prāpnoti brahmaṇaḥ sthānaṃ
yat paraṃ prakṛter dhruvam ||23||
Do tego stanu, który jest Miejscem Najwyższym,
nie wznoszą się ani bogowie, ani gandharwowie,
ani piśaće, ani rakszasowie. [24]
nāsya devā na gandharvā
na piśācā na rākṣasāḥ |
padam anvavarohanti
prāptasya paramāṃ gatim ||24||

 

Tutaj kończy się chwalebnej Mahabharaty,
Śantiparwanu, Księgi Ciszy,
rozdział dwieście dwudziesty drugi,
opowiadający o stanie Brahmana, ponad Prakryti wyższym.

 

Dodaj komentarz