Mahābhārata
inwokacja (MBh 1.1.1)
nārāyaṇam namaskṛtya naraṁ caiva narottamam |
devīṁ sarasvatīṁ caiva tato jayam udīrayet ||
Tłumaczenie z sanskrytu: Stefan Ziembiński,
redakcja: Karina Babkiewicz
Rzecze Judhiszthira: |
yudhiṣṭhira uvāca ke pūrvam āsan patayaḥ prajānāṃ bharatarṣabha ke carṣayo mahābhāgā dikṣu pratyekaśaḥ smṛtāḥ ||1|| |
Rzecze Bhiszma: |
bhīṣma uvāca śrūyatāṃ bharataśreṣṭha yan mā tvaṃ paripṛcchasi prajānāṃ patayo ye sma dikṣu pratyekaśaḥ smṛtāḥ ||2|| |
Jeden jest samoistny i pierwszy Bóg, |
ekaḥ svayaṃbhūr bhagavān ādyo brahmā sanātanaḥ brahmaṇaḥ sapta putrā vai mahātmānaḥ svayaṃbhuvaḥ ||3|| marīcir atryaṅgirasau pulastyaḥ pulahaḥ kratuḥ vasiṣṭhaś ca mahābhāgaḥ sadṛśā vai svayaṃbhuvā ||4|| |
Owych siedmiu synów Brahmana purany nazwały siedmioma braminami. A teraz opowiem ci o wszystkich pradźapatich. [5] |
sapta brahmāṇa ity eṣa purāṇe niścayo gataḥ ata ūrdhvaṃ pravakṣyāmi sarvān eva prajāpatīn ||5|| |
W rodzie Atriego narodził się |
atrivaṃśasamutpanno brahmayoniḥ sanātanaḥ prācīnabarhir bhagavāṃs tasmāt prācetaso daśa ||6|| |
Tych dziesięciu miało tylko jednego syna, |
daśānāṃ tanayas tv eko dakṣo nāma prajāpatiḥ tasya dve nāmanī loke dakṣaḥ ka iti cocyate ||7|| |
Marići również miał jednego syna; |
marīceḥ kaśyapaḥ putras tasya dve nāmanī śrute ariṣṭanemir ity ekaṃ kaśyapety aparaṃ viduḥ ||8|| |
Z lędźwi Atriego zrodził się wspaniały i odważny król Soma, który przez tysiąc boskich lat uprawiał ascezę, modlił się i kontemplował. [9] |
aṅgaś caivaurasaḥ śrīmān rājā bhaumaś ca vīryavān sahasraṃ yaś ca divyānāṃ yugānāṃ paryupāsitā ||9|| |
Dowiedz się też, o, królu, że Arjaman i jego synowie uważani byli [w dawnych czasach] za prawodawców i stwórców wszystkich istot żywych. [10] |
aryamā caiva bhagavān ye cānye tanayā vibho ete pradeśāḥ kathitā bhuvanānāṃ prabhāvanāḥ ||10|| |
Zaś niejaki Śaśabindu miał dziesięć tysięcy żon |
śaśabindoś ca bhāryāṇāṃ sahasrāṇi daśācyuta ekaikasyāṃ sahasraṃ tu tanayānām abhūt tadā ||11|| |
Wszystkich zatem potomków wielkiego duchem Śaśabindu było sto razy po sto tysięcy i nie pozwalali oni, by kogoś jeszcze prócz nich nazywać pradźapatimi, panami stworzeń. [12] |
evaṃ śatasahasrāṇāṃ śataṃ tasya mahātmanaḥ putrāṇāṃ na ca te kaṃ cid icchanty anyaṃ prajāpatim ||12|| |
Starożytni mędrcy nadali imiona |
prajām ācakṣate viprāḥ paurāṇīṃ śāśabindavīm sa vṛṣṇivaṃśaprabhavo mahān vaṃśaḥ prajāpateḥ ||13|| |
Pradźapatiowie, o których się wyżej opowiedziało, uważani byli za najwybitniejszych. A teraz opowiem ci o bogach, którzy panują nad trzema światami. [14] |
ete prajānāṃ patayaḥ samuddiṣṭā yaśasvinaḥ ataḥ paraṃ pravakṣyāmi devāṃs tribhuvaneśvarān ||14|| |
Tak więc są to: Bhaga, Anśa, Arjaman, Mitra i Waruna, a także potężny Wiwaswat. [15] |
bhago ‚ṃśaś cāryamā caiva mitro ‚tha varuṇas tathā savitā caiva dhātā ca vivasvāṃś ca mahābalaḥ ||15|| |
Twasztri, Puszan, Indra i Wisznu, nazywany też Dwunastym. Oto wymieniłem dwunastu Aditjów, potomków Kaśjapy. [16] |
pūṣā tvaṣṭā tathaivendro dvādaśo viṣṇur ucyate ta ete dvādaśādityāḥ kaśyapasyātmasaṃbhavāḥ ||16|| |
Nasatja i Dasra znani są jako dwaj Aświnowie. Są oni obaj synami wielkiego duchem Martandy, ósmego pradźapatiego. [17] |
nāsatyaś caiva dasraś ca smṛtau dvāv aśvināv api mārtāṇḍasyātmajāv etāv aṣṭamasya prajāpateḥ ||17|| |
Tych przeze mnie wymienionych nazywano początkowo Surami (Bogami) oraz Praojcami. Twasztri miał [licznych] synów, a byli wśród nich: przystojny i sławny wielce Wiśwarupa, Adźaikapat, Ahi, Budhnja, Wirupaksza i Raiwata, a także Hara, Bahurupa, i Pan Surów, Trjambaka, a także Sawitra, Dźajanta i niezwyciężony Pinaki. Wcześniej już wymieniłem ci imiona ośmiu błogosławionych Wasu. [18-19] |
tvaṣṭuś caivātmajaḥ śrīmān viśvarūpo mahāyaśāḥ ajaikapād ahirbudhnyo virūpākṣo ‚tha raivataḥ ||18|| haraś ca bahurūpaś ca tryambakaś ca sureśvaraḥ sāvitraś ca jayantaś ca pinākī cāparājitaḥ pūrvam eva mahābhāgā vasavo ‚ṣṭau prakīrtitāḥ ||19|| |
Ci wyżej wymienieni uważani byli za bogów w okresie panowania pradźapatiego Manu. Wcześniej nazywano ich dwojako – Surami lub Ojcami. [20] |
eta evaṃvidhā devā manor eva prajāpateḥ te ca pūrve surāś ceti dvividhāḥ pitaraḥ smṛtāḥ ||20|| |
Wśród Siddhów i Sadhjów rozróżniano dwie grupy ze względu na wiek i powołanie. Mówiło się też o dwóch grupach bogów – Rybhów i Marutów. [21] |
śīlarūparatās tv anye tathānye siddhasādhyayoḥ ṛbhavo marutaś caiva devānāṃ coditā gaṇāḥ ||21|| |
Wymieniłem ci zatem Wiśwadewów i Aświnów. Dowiedz się też, że Aditjowie byli kszatrijami, a Marutowie wajśjami. [22] |
evam ete samāmnātā viśvedevās tathāśvinau ādityāḥ kṣatriyās teṣāṃ viśas tu marutas tathā ||22|| |
Powiadają też, że dwaj Aświnowie, którzy praktykowali ostrą ascezę, byli śudrami. Pewne jest natomiast, że bóstwa zwane Angirasami były braminami. [23] |
aśvinau tu matau śūdrau tapasy ugre samāhitau smṛtās tv aṅgiraso devā brāhmaṇā iti niścayaḥ ity etat sarvadevānāṃ cāturvarṇyaṃ prakīrtitam ||23|| |
Tak tedy opowiedziałem ci o czterech warnach wszystkich bóstw. Ten, kto gdy rankiem wstanie, imiona ich pobożnie wymawia, ze wszystkich uwalnia się grzechów, czy to samemu popełnionych, czy za przyczyną innych osób. [24] |
etān vai prātar utthāya devān yas tu prakīrtayet svajād anyakṛtāc caiva sarvapāpāt pramucyate ||24|| |
Jawakrita, Rajbhja, Arwawasu, Parawasu, Auśidźa, Kaksziwat i Nala byli synami Angirasa. [25] |
yavakrīto ‚tha raibhyaś ca arvāvasuparāvasū auśijaś caiva kakṣīvān nalaś cāṅgirasaḥ sutāḥ ||25|| |
Oni, a także synowie rysziego Medhatitiego – Kanwa i Barhiszada, oraz Siedmiu Ryszich, nauczycieli trzech światów – wszyscy oni mieszkali na wschodzie. [26] |
ṛṣer medhātitheḥ putraḥ kaṇvo barhiṣadas tathā trailokyabhāvanās tāta prācyāṃ saptarṣayas tathā ||26|| |
Unmuća, Wimuća, Swastjatreja potężny, Pramuća, Idhmavaha i boski Drydhawrata; dalej syn Mitry i Waruny, wielce z ascezy słynący Agastja – ci boscy ryszi zamieszkiwali zawsze rejony południowe. [27-28] |
unmuco vimucaś caiva svastyātreyaś ca vīryavān pramucaś cedhmavāhaś ca bhagavāṃś ca dṛḍhavrataḥ ||27|| mitrāvaruṇayoḥ putras tathāgastyaḥ pratāpavān ete brahmarṣayo nityam āśritā dakṣiṇāṃ diśam ||28|| |
Ruszadgu, Kawasza, Dhaumja, Pariwjadha potężny |
ruṣadguḥ kavaṣo dhaumyaḥ parivyādhaś ca vīryavān ekataś ca dvitaś caiva tritaś caiva maharṣayaḥ ||29|| atreḥ putraś ca bhagavāṃs tathā sārasvataḥ prabhuḥ ete nava mahātmānaḥ paścimām āśritā diśam ||30|| |
Atreja, Wasisztha i wielki ryszi Kaśjapa, Gautama, Bharadwadźa, Wiśwamitra – syn Kuśiki, a także Dźamadagni – syn wielce pobożnego i wielkiego duchem Ryciki – tych siedmiu zamieszkiwało rejony północne. [31-32] |
ātreyaś ca vasiṣṭhaś ca kaśyapaś ca mahān ṛṣiḥ gautamaḥ sabharadvājo viśvāmitro ‚tha kauśikaḥ ||31|| tathaiva putro bhagavān ṛcīkasya mahātmanaḥ jamadagniś ca saptaite udīcīṃ diśam āśritāḥ ||32|| |
Wszyscy ci ryszi, których wyżej wymieniłem, ci wielcy i mający porywcze charaktery ludzie, są zarówno świadkami, jak i stwórcami światów. Przebywają oni w swych siedzibach we właściwych im rejonach. Kto zaś z szacunkiem ich imiona recytuje, bądź przychodzi szukać u nich schronienia, ten od wszystkich uwalnia się grzechów i do swego domu szczęśliwie powraca. [33-35] |
ete pratidiśaṃ sarve kīrtitās tigmatejasaḥ sākṣibhūtā mahātmāno bhuvanānāṃ prabhāvanāḥ ||33|| evam ete mahātmānaḥ sthitāḥ pratyekaśo diśaḥ eteṣāṃ kīrtanaṃ kṛtvā sarvapāpaiḥ pramucyate ||34|| yasyāṃ yasyāṃ diśi hy ete tāṃ diśaṃ śaraṇaṃ gataḥ mucyate sarvapāpebhyaḥ svastimāṃś ca gṛhān vrajet ||35|| |
Tutaj kończy się chwalebnej Mahabharaty,
Śantiparwanu, Księgi Ciszy,
rozdział dwieście pierwszy,
w którym jest mowa o wielkich ryszich, Praojcach ludzkości.