Moksza-dharma-parwan 186

Rzecze Judhiszthira:
Chciałbym również, mój ojcze, znawco dharmy,
usłyszeć od ciebie, o bezgrzeszny,
o regułach należytego postępowania,
myślę bowiem, że żadna wiedza nie jest ci obca. [1]

Rzecze Bhiszma:
Ludzie czyniący zło, nikczemni, niegodziwi, głupi i nierozważni
uważani są za złych;
tych zaś, którzy postępują prawidłowo,
nazywa się dobrymi. [2]

Ci, którzy nie oddają kału i moczu
ani w miejscach publicznych, ani wśród krów,
ani na polach, na których rośnie zboże
są czyści [i postępują prawidłowo]. [3]

Po wypróżnieniu należy obmyć się w rzece
i polać wodą bóstwa.
Nazywane jest to powinnością wszystkich ludzi. [4]

Niechaj [człowiek] zawsze czci Słońce,
a wschodu Słońca niech nie przesypia;
i niechaj modli się rano i wieczorem,
i wykonuje poranną i wieczorną sandhję{1}. [5]

Obmywszy pięć członków ciała{2}
niechaj spożywa swój posiłek w milczeniu,
z twarzą zwróconą na wschód [ku Słońcu].
Niech nie marudzi i nie wybrzydza przy jedzeniu,
lecz zjada wszystko, czy mu smakuje, czy nie. [6]

Posiliwszy się, niechaj zanim wstanie od posiłku, umyje ręce
i niech nie kładzie się spać nie umywszy stóp.
Takie oto reguły prawidłowego zachowania
podał boski wieszcz Narada. [7]

Powinno się też co dzień wykonywać
pradakszinę świętego miejsca,
wizerunku bóstwa, obory,
skrzyżowania dróg czy pobożnego bramina. [8]

Jeśli zaś chodzi o jedzenie,
to zaleca się podawać wszystkim jednakowe,
czy będzie to gość, sługa,
dalszy krewny czy najbliższa rodzina. [9]

Spożywanie posiłków rano i wieczorem
zostało ludziom nakazane przez bogów.
A gdy ktoś powstrzymuje się od jedzenia pomiędzy tymi dwoma posiłkami,
to tak, jakby pościł. [10]

Człowiek powinien też w stosownym,
przeznaczonym na to czasie składać ofiary
i w stosownym czasie się bawić.
Zaś mężczyzna rozsądny,
który nie współżyje z kobietami, należącymi do innych mężczyzn,
może być uznany za żyjącego w celibacie. [11]

Resztki jedzenia, pozostawione przez bramina,
są jak nektar nieśmiertelności, jak mleko z piersi matki.
Oby wielbił człowiek Prawdę;
Prawda wielbi ludzi prawych. [12]

Co się zaś tyczy ludzi, którzy rozcierają darń
[przy budowaniu ołtarza ofiarnego],
koszą trawę [aby ją potem użyć jako paliwo przy składaniu ofiary ogniowej],
jedzą [mięso] używając jedynie własnych paznokci
[a nie kroją mięsa nożem],
którzy stale żywią się resztkami,
i którzy podejmują rozmaite działania powodowani chęcią zysku,
to nie widzi się, aby długo żyli na tym świecie. [12a]

Nie powinno się spożywać mięsa,
które zostało złożone w ofierze;
nie powinno się także jeść mięsa,
które nie było przeznaczone dla bogów lub przodków,
a tylko dla siebie samego{3},
powinno się też unikać jedzenia mięsa
pochodzącego z zadu lub grzbietu zwierzęcia. [13]

Czy przebywa się w swoim kraju, czy też gdzieś za granicą,
nigdy nie powinno się dopuścić, by gość oczekiwał na posiłek.
Gdy osiągnie się upragniony owoc swej pracy,
powinno się obdarować nauczycieli i starszych. [14]

Należy też starszym ustępować miejsca
oraz witać ich z szacunkiem{4}.
Uczciwszy starszych osiąga się długi żywot,
piękny wygląd i pomyślność. [15]

Nie powinno się patrzeć w Słońce o wschodzie,
ani też oglądać obcych nagich kobiet.
Stosunek [seksualny], odbywany we właściwym czasie
jest zgodny z dharmą,
lecz powinno się go odbywać na osobności, z dala od ludzkich oczu. [16]

Na ścieżce duchowej najważniejszy jest Guru,
a spośród wszystkich środków oczyszczających – ogień.
Wszelki czyn człowieka szlachetnego jest czysty,
także dotknięcie końskiego ogona. [17]

Gdy spotyka się z ludźmi,
powinno się zawsze zapytać uprzejmie, jak im się powodzi.
Zaleca się też rano i wieczorem
złożyć uszanowanie braminom. [18]

W świątyni, przy krowach i przy składających ofiary braminach,
a także podczas recytacji Wed i przy jedzeniu
zawsze powinno się posługiwać prawą ręką. [19]

Kupiec zyskuje chwałę, gdy [dobrze] handluje;
siłą rolnika gospodarność.
[Ten, kto tak postępuje] posiądzie [bogactwo w postaci]
licznych rodzajów zbóż, zwierząt pociągowych i krów. [20]

Gdy podaje się jedzenie, powinno się powiedzieć „doskonałe”;
gdy napoje – „dla ochłody”;
podając ciasto i słodycze – „dobrze upieczone”,
tak samo gdy podaje się placki jęczmienne lub sezamowe. [21]

Po ogoleniu się, kichnięciu, po kąpieli i po jedzeniu
powinno się pochwalić pana Boga.
Zapewni to długi żywot ludziom chorym
i w ogóle wszystkim. [22]

Nie powinno się oddawać moczu
będąc zwróconym w stronę Słońca
i nie należy patrzeć na swoje odchody.
Powinno się też unikać spania i jedzenia
razem z kobietami i dziećmi. [23]

Do osób starszych nie należy zwracać się per „ty”
ani też po imieniu.
Natomiast nie jest to niewłaściwe w stosunku
do osób młodszych i równych wiekiem. [24]

Splamione serce człowieka grzesznego
ujawnia jego grzechy.
Giną zaś marnie ci,
którzy grzesząc świadomie, czyny swoje skrywają. [25]

Tylko nieuk i ignorant skrywa swe grzeszne czyny,
świadomie popełnione.
Nie widzą ich ludzie,
lecz widzą je mieszkańcy niebios. [26]

Grzech, ukryty przy pomocy następnego grzechu,
wywołuje kolejny grzech;
zaś uczynek szlachetny, gdy ukryty,
rodzi następny czyn szlachetny.
Piękne czyny człowieka szlachetnego naśladują naturę sprawcy. [27]

Człowiek tępy nie pamięta i nie myśli o popełnionym grzechu.
Lecz grzech opanowuje tego, kto odwrócił się od [nauki pism].
Tak jak demon Rahu dopada księżyc,
tak człowieka grzesznego dopada jego grzeszny czyn. [28]

Ludzie skąpi gromadzą bogactwa,
lecz z nich nie korzystają.
Mędrcy nie pochwalają takiego gromadzenia,
gdyż śmierć nie czeka. [29]

Mędrcy twierdzą, że prawość i szlachetność wszystkich istot
mieści się w umyśle.
Dlatego powinno się życzyć dobra wszystkim istotom. [30]

Cnota wędruje samotna i nie ma towarzystwa.
Gdy trzymasz się zasad, na cóż ci towarzystwo? [31]

Dzięki cnocie wzrasta człowieczeństwo ludzi,
a w niebie cnota (dharma) jest nektarem bogów.
Dzięki dharmie (cnocie, prawości)
wszyscy doświadczają szczęścia po śmierci. [32]