Moksza-dharma-parwan 172

Rzecze Judhiszthira:
Powiedz mi, panie, ty, który dobrze znasz zwyczaje
i działania ludzi, mające na celu zapewnienie utrzymania:
w jaki sposób można osiągnąć powodzenie
tu, na ziemi, a także jak powinien działać w świecie człowiek
wolny od zmartwień, aby osiągnąć Dobro Najwyższe? [1]

Rzecze Bhiszma:
Aby odpowiedzieć na twoje pytanie,
warto przypomnieć tutaj rozmowę,
jaką dawno, dawno temu
odbył król Prahrada z mędrcem Adźagarą. [2]

Wykształcony i znany z mądrości król Prahrada
takie oto pytanie zadał niegdyś pewnemu zdrowemu na umyśle
i nie choremu{1} wędrownemu braminowi: [3]

Rzecze Prahrada:
Jesteś, panie, niezależny, utalentowany, delikatny, powściągliwy
i nie podejmujesz żadnej pracy;
jesteś wolny od zawiści, uprzejmy w rozmowie, szanowany przez ludzi
i mądry, a przy tym zachowujesz się jak dziecię. [4]

Nie szukasz sukcesów ani nie smucą cię niepowodzenia.
Wiecznieś zadowolony, braminie,
i wygląda mi też na to, że nikogo nie mając we wzgardzie,
nie wynosisz się nad innych. [5]

Pośród tych wszystkich stworzeń,
porywanych gwałtownym nurtem strumienia życia,
ty jeden wydajesz się zachowywać spokój
i nie wzruszają cię powinności dharmy, kamy i arthy. [6]

Nie trzymasz się ściśle dharmy ani arthy,
lecz nie dajesz się też porwać rozkoszy.
Nie zwracając uwagi na przedmioty,
żyjesz wolny patrząc na wszystko jak widz. [7]

O panie, na czym polega twa mądrość?
Jakie poznałeś pisma?
Z czego się utrzymujesz?
Powiedz mi, proszę szczerze:
co uważasz tutaj za największe dobro? [8]

Wtedy ów wykształcony i znający życie bramin,
w taki sposób przez króla przynaglony,
odpowiedział mu słowami szczerymi i pełnymi wymowy: [9]

Widząc, jak liczne istoty bez żadnej widocznej przyczyny rodzą się i wzrastają, a potem starzeją się i giną, nie cieszę się ani nie smucę. [10]

Widząc, że wszelka ludzka aktywność
wypływa z ich własnej natury,
oraz że wszyscy są do swej natury przywiązani,
niczym się nie martwię. [11]

Widząc, Prahrado, że to, co zostało połączone,
ostatecznie i tak ulega rozłączeniu,
oraz że wszystko, co zostało zgromadzone ulega zniszczeniu,
nie przywiązuję się do niczego. [12]

Mają swój kres istoty, obdarzone cechami;
cóż więc powinien zrobić ten,
kto zna powstawanie i ginięcie? [13]

Obserwuję, jak kolejno giną ciała istot wielkich i małych,
zrodzonych w wodzie, w wielkim oceanie. [14]

O władco asurów, duchów ciemności!
Wyraźnie przecież widzę też śmierć wszystkich stworzeń
ruchomych i nieruchomych, żyjących na lądzie. [15]

O najpotężniejszy z demonów!
Gdy czas nadejdzie, umierają i żyjące
w powietrzu ptaki, nawet te najsilniejsze! [16]

Widzę także jak spadają, gdy przychodzi ich pora,
małe i wielkie ciała niebieskie. [17]

Poznawszy więc, jak bliskim towarzyszem wszystkich istot jest śmierć
i jak podobny jest ich los,
ja, jako człowiek rozsądny, który wypełnił swe obowiązki,
śpię spokojnie. [18]

Czasem najem się do syta,
gdy zdarzy się, że dostanę jadło;
czasem znów przez wiele dni zasypiam głodny. [19]

To przypływa do mnie jadło wykwintne,
różnorodne i w dużej ilości –
to znów porcje bardzo skąpe, ledwie okruszyny –
to znów całkiem go brak. [20]

Czasem zdarza mi się jeść ziarna zbóż,
czasem znów żywię się sezamem;
spożywam też bogaty w składniki pokarmowe ryż oraz mięso,
i znów: czasem mało, a czasem dużo. [21]

Czasem sypiam w łóżku, czasem znów na gołej ziemi,
a zdarza mi się też sypiać w pałacach. [22]

Czasem okrywam ciało szmatami,
czasem noszę ubrania lniane lub konopne,
czasem skórę owcy,
ale zdarza mi się też przywdziewać szaty drogocenne. [23]

Nie odmawiam sobie uciech zgodnych z dharmą,
które mi los zsyła,
i nie gonię za trudnymi do osiągnięcia luksusami. [24]

Ja, czysty, podejmuję ten oto surowy ślub pytona,
który prowadzi do nieśmiertelności,
daje pomyślność i usuwa smutki.
Ten czysty i niezrównany ślub wysoko cenią Mędrcy,
a nie lubią go i unikają ludzie głupi. [25]

Niezłomny, stały w postanowieniach,
poznawszy to co lepsze i to co gorsze,
dzięki swej dharmie pędzę żywot wstrzemięźliwy i umiarkowany.
Wolny od strachu, gniewu, chciwości i błędnego widzenia,
ja, czysty, żyję zgodnie z tym ślubem pytona. [26]

W tym ślubie nie ma ograniczeń co do jedzenia, picia i używania życia,
a jeśli chodzi o czas i miejsce, to decyduje o nich los, przeznaczenie.
Tego ślubu, który jest radością serca, nie podejmują nigdy skąpcy.
Ja, czysty, żyję zgodnie z tym właśnie ślubem pytona. [27]

Poszedłszy po rozum do głowy i dogłębnie rozważywszy fakt,
iż ludzie powodowani żądzą,
gdy nie osiągają upragnionego bogactwa,
popadają w depresję,
ja, czysty, żyję zgodnie z tym ślubem pytona. [28]

Widząc, jak skąpcy dla zdobycia bogactwa
szukają wsparcia u ludzi dobrych i złych,
ja, zrównoważony i pogodny, pełen godności i spokoju,
ja czysty, żyję zgodnie z tym ślubem pytona. [29]

Spostrzegłszy wyraźnie, że szczęście i nieszczęście,
bogactwo i bieda, radość i smutek zależne są od przeznaczenia,
ja, czysty, żyję zgodnie z tym ślubem pytona. [30]

Zobaczywszy, że pytony zjadają to,
co samo do nich przychodzi,
ja, spokojny, bez strachu, bez pragnień, bez błędnego widzenia,
wolny od zarozumiałości,
ja, czysty, żyję zgodnie z tym ślubem pytona. [31]

Nie ustalając żadnych reguł co do snu, miejsca zamieszkania etc.,
ja, trzymający się prawdy, praktykujący oczyszczanie oraz ascezę,
szczęśliwy, gdyż wyczerpało się moje złoże karmiczne,
ja, czysty, żyję zgodnie z tym ślubem pytona. [32]

Poznawszy stan świadomości, jaki nastaje,
gdy zdarzy się człowiekowi doznawać rzeczy niemiłych,
a także gdy spełniają się jego pragnienia,
aby powstrzymać mój niespokojny umysł,
ja, polegający na sobie i czysty,
żyję zgodnie z tym ślubem pytona. [33]

Ani mego serca, ani umysłu nie zadowala myśl,
że to, co przyjemne i to, co darzące szczęściem,
ma być trudno osiągalne i nietrwałe.
Odrzuciwszy tedy takie prowadzące donikąd myśli,
ja, czysty, żyję zgodnie z tym ślubem pytona. [34]

Wiele rozprawiają o tym ludzie uczeni i szukający sławy poeci,
i próbują to trudne zagadnienie jasno przedstawić –
jedni tak, drudzy inaczej. [35]

Tę prawdę tedy rozważywszy przez ludzi nierozumnych nieznaną,
a uważaną za gorszą od najgorszej szkody,
żyję pomiędzy ludźmi wolny od gniewu i żądzy. [36]

Rzecze Bhiszma:
Człowiek wielkiego serca,
który tego ślubu pytona przestrzega,
wolny od pragnień, strachu, smutku, chciwości i błędnego poznawania,
ten zaiste może się swym szczęściem radować. [37]