|
Rzecze Bhiszma:
A teraz opowiem ci, co mówią śastry
o środku prowadzącym do opanowania zmysłów.
Kto środek ten pozna i zastosuje, ten dzięki dojściu
do prawdziwego poznania, cel najwyższy osiągnąć może. [1]
|
gurur uvāca
atropāyaṃ pravakṣyāmi
yathāvac chāstracakṣuṣā
tad vijñānāc caran prājñaḥ
prāpnuyāt paramāṃ gatim ||1|| |
Spośród wszystkich stworzeń najdoskonalszym
nazywany jest człowiek; spośród ludzi najbardziej
szanuje się braminów, a spośród braminów
– ryszich, którym objawione zostały mantry. [2] |
sarveṣām eva bhūtānāṃ
puruṣaḥ śreṣṭha ucyate
puruṣebhyo dvijān āhur
dvijebhyo mantravādinaḥ ||2|| |
|
Ci bowiem wszystkowidzący i wszechwiedzący
są zaiste spośród wszystkich stworzeń najlepszymi.
Oni zgłębili Wed istotę;
oni pewność posiedli co do sensu i celu istnienia. [3]
|
sarvabhūtaviśiṣṭās te
sarvajñāḥ sarvadarśinaḥ
brāhmaṇā vedatattvajñās
tattvārthagatiniścayāḥ ||3|| |
Jak człowiek pozbawiony wzroku
natyka się na swej drodze na [rozmaite] przeszkody,
tak też na [rozmaite] przeszkody natykają się w swym życiu
na tym świecie ludzie pozbawieni wiedzy.
Dlatego wyżej ceni się tych, którzy wiedzę posiedli. [4] |
netrahīno yathā hy ekaḥ
kṛcchrāṇi labhate ‚dhvani
jñānahīnas tathā loke
tasmāj jñānavido ‚dhikāḥ ||4|| |
Ludzie pragnący dharmy doskonalą rozmaite swe zalety
zgodnie z zaleceniami świętych pism.
Lecz nie osiągają przez to tego, co jest wspólnym celem
wszystkich istot, a tylko doskonałość praktykowanych zalet. [5] |
tāṃs tān upāsate dharmān
dharmakāmā yathāgamam
na tv eṣām arthasāmānyam
antareṇa guṇān imān ||5|| |
Spośród rozlicznych zalet
znawcy dharmy zalecają doskonalenie takich cech
jak: czystość ciała, mowy i umysłu,
przebaczanie, prawda, stałość i pamięć. [6] |
vāgdehamanasāṃ śaucaṃ
kṣamā satyaṃ dhṛtiḥ smṛtiḥ
sarvadharmeṣu dharmajñā
jñāpayanti guṇān imān ||6|| |
Ze wszystkich zalet, w których się człowiek może doskonalić,
tę, która ma naturę Brahmana nazywa się brahmaćarją,
czyli życiem wiodącym do Brahmana. Ona jest najwyższą zaletą
i dzięki niej osiąga się cel najwyższy. [7] |
yad idaṃ brahmaṇo rūpaṃ
brahmacaryam iti smṛtam
paraṃ tat sarvabhūtebhyas
tena yānti parāṃ gatim ||7|| |
Owa nieskalana brahmaćarja wolna jest
od połączenia z ciałem subtelnym (od rozkoszy erotycznej)
i nie ma w niej nic cielesnego. Nie polega ona
na słuchaniu słuchem i widzeniu okiem,
ani smakowaniu językiem;
ale na inteligentnym rozumieniu
i niezachwianym postanowieniu. [8-9] |
liṅgasaṃyogahīnaṃ yac
charīrasparśavarjitam
śrotreṇa śravaṇaṃ caiva
cakṣuṣā caiva darśanam ||8||
jihvayā rasanaṃ yac ca
tad eva parivarjitam
buddhyā ca vyavasāyena
brahmacaryam akalmaṣam ||9|| |
Ci najsilniejsi, którzy praktykują ją
w sposób należyty, osiągają świat Brahmy;
średni osiągają świat bogów,
a najsłabsi rodzą się w rodzinach najlepszych braminów. [10] |
samyagvṛttir brahmalokaṃ
prāpnuyān madhyamaḥ surān
dvijāgryo jāyate vidvān
kanyasīṃ vṛttim āsthitaḥ ||10|| |
Posłuchaj zatem o owej bardzo trudnej praktyce brahmaćarji,
prowadzącej wprost do Brahmana;
niechaj praktykujący ją dwakroć narodzony stara się powściągać
zarówno rozpoczynający aktywność ,
jak i dojrzały, wzrosły w siłę radźasowy umysł. [11] |
suduṣkaraṃ brahmacaryam
upāyaṃ tatra me śṛṇu
saṃpravṛttam udīrṇaṃ ca
nigṛhṇīyād dvijo manaḥ ||11|| |
|
Kto praktykuje brahmaćarję, ten nie powinien
w ogóle rozmawiać z kobietami; nie wolno mu też patrzeć
na kobiety nagie, gdyż u ludzi o słabej woli mogłoby to
spowodować zanieczyszczenie [świadomości] radźasem. [12]
|
yoṣitāṃ na kathāḥ śrāvyā
na nirīkṣyā nirambarāḥ
kadā cid darśanād āsāṃ
durbalān āviśed rajaḥ ||12|| |
|
Jeśli zaś powstałoby u kogoś pragnienie zażywania rozkoszy
z kobietami, to powinien praktykować kryććhrę
i przez trzy dni stać zanurzony po szyję w wodzie.
Jeśli zaś pragnienie to pojawiało by się także w snach,
to powinien zanurzywszy się w wodzie
trzykrotnie wyrecytować Aghamarszanę. [13]
|
rāgotpattau caret kṛcchram
ahnas triḥ praviśed apaḥ
magnaḥ svapne ca manasā
trir japed aghamarṣaṇam ||13|| |
Popełniony przez siebie grzech, tkwiący we wnętrzu
jego istoty i przeniknięty guną radźasu,
człowiek rozumny powinien spalić ze szczętem
w ogniu poznania, dokonanego skupionym umysłem. [14] |
pāpmānaṃ nirdahed evam
antarbhūtaṃ rajomayam
jñānayuktena manasā
saṃtatena vicakṣaṇaḥ ||14|| |
Tak jak powinno się pamiętać o tym, że to trupie ciało,
pełne nieczystości i niegodne, by je złożyć w ofierze,
wiąże człowieka z tym niskim światem,
tak też powinno się pamiętać, że dusza, która weszła w ciało,
również się do tego ciała przywiązuje. [15] |
kuṇapāmedhyasaṃyuktaṃ
yadvad acchidrabandhanam
tadvad dehagataṃ vidyād
ātmānaṃ dehabandhanam ||15|| |
Rozmaite płyny, rozprowadzane w ciele licznymi arteriami,
zasilają trzy humory ciała – wiatr, żółć i flegmę,
a także krew, skórę, mięśnie, ścięgna, kości i szpik,
i w ten sposób odżywiają ludzi. [16] |
vātapittakaphān raktaṃ
tvaṅmāṃsaṃ snāyum asthi ca
majjāṃ caiva sirājālais
tarpayanti rasā nṛṇām ||16|| |
Należy też wiedzieć, że w ciele ludzkim
znajduje się dziesięć głównych kanałów,
przewodzących impulsy narządów zmysłowych;
od tych dziesięciu odchodzą tysiące drobnych odgałęzień
w postaci drobnych kanalików. [17] |
daśa vidyād dhamanyo ‚tra
pañcendriyaguṇāvahāḥ
yābhiḥ sūkṣmāḥ pratāyante
dhamanyo ‚nyāḥ sahasraśaḥ ||17|| |
Wszystkie te kanały dostarczają soków odżywczych,
zasilających ciało. Podobnie zasilają ocean
wpadające doń we właściwym czasie rzeki. [18] |
evam etāḥ sirānadyo
rasodā dehasāgaram
tarpayanti yathākālam
āpagā iva sāgaram ||18|| |
Jest w ciele ludzkim jeden kanał szczególny,
biegnący przez serce, o nazwie manowaha;
płynie nim ze wszystkich członków ciała
powstały z pragnień płyn nasienny. [19] |
madhye ca hṛdayasyaikā
sirā tv atra manovahā
śukraṃ saṃkalpajaṃ nṝṇāṃ
sarvagātrair vimuñcati ||19||
|
Niezliczone kanaliki, rozchodzące się do wszystkich
członków ciała, rozprowadzają ciepło,
które przenika do oczu i ożywia zmysł wzroku
[dzięki czemu możliwe jest widzenie], oraz pozostałe zmysły. [20] |
sarvagātrapratāyinyas
tasyā hy anugatāḥ sirāḥ
netrayoḥ pratipadyante
vahantyas taijasaṃ guṇam ||20|| |
Tak jak ukryte w mleku masło wyłania się
z niego wskutek ubijania,
tak samo wyłania się nasienie
wskutek stale ponawianego pragnienia. [21] |
payasy antarhitaṃ sarpir
yadvan nirmathyate khajaiḥ
śukraṃ nirmathyate tadvad
dehasaṃkalpajaiḥ khajaiḥ ||21|| |
Także we śnie, kiedy umysł ulega
pełnym pragnień wyobrażeniom,
ów szczególny kanał, jakim jest manowaha,
wyrzuca z ciał płyn nasienny. [22] |
svapne ‚py evaṃ yathābhyeti
manaḥsaṃkalpajaṃ rajaḥ
śukram asparśajaṃ dehāt
sṛjanty asya manovahā ||22|| |
Bhagawan Maharyszi Atri poznał
tajemnicę powstawania nasienia.
Aby zostało ono w ciele ludzkim wytworzone,
potrzebne są trzy zalążki; jego bóstwem
jest Indra; dlatego nosi ono nazwę indrija. [23] |
maharṣir bhagavān atrir
veda tac chukrasaṃbhavam
tribījam indradaivatyaṃ
tasmād indriyam ucyate ||23||
|
Ludzie, którzy poznali, iż upływ nasienia
jest przyczyną pomieszania kast,
uwolnieni od pragnień i mający grzechy spalone,
nie podlegają już ponownym narodzinom. [24] |
ye vai śukragatiṃ vidyur
bhūtasaṃkarakārikām
virāgā dagdhadoṣās te
nāpnuyur dehasaṃbhavam ||24|| |
|
Kto używając swego umysłu, doszedł do stanu równowagi gun;
kto podejmuje jakiekolwiek działania jedynie
w celu utrzymania ciała przy życiu;
kto wprowadził tchnienia żywotne (prany) do kanału manowahy,
ten wyzwolenie osiąga, ten się z kołowrotu wcieleń uwalnia! [25]
|
guṇānāṃ sāmyam āgamya
manasaiva manovaham
dehakarma nudan prāṇān
antakāle vimucyate ||25|| |
Poznanie, osiągane umysłem, z pewnością kiedyś nastąpi,
gdyż to umysł rozciąga się wszędzie.
U ludzi wielkich duchem jest ono pełne światła,
wolne od pragnień i boskie;
powstaje dzięki recytowaniu (powtarzaniu) mantry AUM. [26] |
bhavitā manaso jñānaṃ
mana eva pratāyate
jyotiṣmad virajo divyam
atra siddhaṃ mahātmanām ||26|| |
|
Dlatego w celu zapanowania nad umysłem
powinno się spełniać tylko czyny czyste.
Porzuciwszy na tym świecie radźas i tamas,
nie powinno się powracać więcej na drogę zwierzęcą,
lecz cel osiągnąć upragniony. [27]
|
tasmāt tad avighātāya
karma kuryād akalmaṣam
rajas tamaś ca hitveha
na tiryaggatim āpnuyāt ||27|| |
|
Poznanie, osiągnięte w młodości,
na starość zwykle słabnie;
jednak ludzie dojrzali w mądrości
z czasem moc umysłu wzmacniają. [28]
|
taruṇādhigataṃ jñānaṃ
jarādurbalatāṃ gatam
paripakvabuddhiḥ kālena
ādatte mānasaṃ balam ||28|| |
Choć będący więźniami gun, ludzie tacy
nawet na bardzo trudnej ścieżce,
pokonawszy wszystkie napotkane przeszkody,
osiągają nektar nieśmiertelności. [29] |
sudurgam iva panthānam
atītya guṇabandhanam
yadā paśyet tadā doṣān
atītyāmṛtam aśnute ||29|| |
