Moksza-dharma-parwan 175

Rzecze Judhiszthira:
Powiedz mi, Dziadku, skąd wziął się cały ten świat
ze wszystkimi roślinami i zwierzętami?
I dokąd odchodzi przy końcu epoki? [1]

Kto zbudował ziemię, góry, oceany i niebo z chmurami,
a także ogień i wiatr? [2]

W jaki sposób zostały stworzone
[żyjące na tym świecie] istoty?
Jak powstały gatunki i skąd się bierze ich czystość i nieczystość,
a także przypisane im obowiązki i zakazy? [3]

Czym jest życie istot żyjących
i dokąd odchodzą te, które umierają?
Powiedz mi, panie, wszystko o tym i o tamtym świecie! [4]

Rzecze Bhiszma:
Na to pytanie wspaniale odpowiedział niegdyś królowi Bharadwadźy
zapytany przez niego ryszi Bhrygu. [5]

Ujrzawszy siedzącego na górze Kailas,
promieniejącego energią mędrca Bhrygu,
Bharadwadźa zapytał: [6]

Rzecze Bharadwadźa:
Kto stworzył ten świat z jego lądami i morzami,
z niebem [pełnym] chmur, z górami, ogniem i wiatrem? [7]

Kto stworzył żyjące stworzenia?
Skąd wziął się podział na braminów, kszatrijów itd.?
Skąd czystość i nieczystość?
Skąd prawość (dharma) i nieprawość (adharma)? [8]

Czym jest życie żywych [istot] i dokąd odchodzą umierające?
Powiedz mi, panie, wszystko o tym i o tamtym świecie! [9]

W ten sposób przez dociekliwego Bharadwadźę zapytany,
ów wielki mędrzec, który wyglądał jak sam Brahma,
tak mu oto odpowiedział: [10]

Rzecze Bhrygu:
Narajana, Odwieczny Duch,
którego [zewnętrzną] formą jest świat,
Najwyższy Pan, niezniszczalny, nieprzejawiony,
czysty, wszechobecny, wyższy od Prakryti,
wieczny, niedostępny zmysłom,
On, pragnący stwarzać,
stworzył Puruszę z Puruszy Tysiąckrotnego. [10ab]

Przedwieczny Bóg, zwany Manasem,
niemający początku ani końca,
którego żaden oręż nie jest w stanie zranić,
niestarzejący się i nieumierający; [11]

Nazywany nieprzejawionym, wieczny,
niezniszczalny i niezmienny;
z którego (mocy) rodzą się i umierają
wszystkie stwarzane istoty; [12]

Ten Bóg, Pan, utrzymujący wszystkie istoty,
stworzył najpierw to, co się nazywa imieniem „Mahat”.
Mahat stworzył Ahankarę, a ten Ahankara, który też jest Panem,
stworzył przestrzeń. [13]

Z przestrzeni powstała woda,
z wody zaś ogień i powietrze,
a z połączenia ognia z powietrzem –
powstała ziemia. [14]

Z ziemi Samoistny (Manas) stworzył
przesycony świetlistą energią boski lotos.
A z tego lotosu powstał Brahma,
Ocean Świadomości. [15]

Ahankarą nazywa się duszę (jaźń, „ja”)
wszystkich stworzeń i ich stwórcę.
Zaś pięć żywiołów to przepełniony energią Brahma. [16]

Mówi się, że góry to jego kości, ziemia –
to jego mięśnie, ocean –
to jego krew, a przestrzeń –
to jego przepastne trzewia. [17]

Wiatr jest jego oddechem,
ogień – energią,
rzeki – żyłami,
a Agni i Soma, inaczej nazywane słońcem i księżycem,
to jego oczy. [18]

Niebo w górze jest jego głową,
ziemia to jego stopy,
strony świata to jego ramiona;
nawet Siddhom{1} trudno jest go poznać
z powodu jego nieskończonej wielkości. [19]

A ten, o którego mnie zapytałeś,
to właśnie jest ów sławny Pan Wisznu,
Nieskończony, mieszkający w każdej istocie jako Jaźń,
trudny do poznania dla tych, którzy nie poznali sami siebie; [20]

Który stworzył Ahankarę dla wszystkich bytów powstania,
i z którego wszystko powstało. [21]

Rzecze Bharadwadźa:
Przetnij, panie, moje wątpliwości i powiedz mi prawdziwie:
jak wielkie jest niebo?
Dokąd sięgają strony świata?
Jak wielka jest ziemia i gdzie kończy się powietrze? [22]

Rzecze Bhrygu:
Nieskończona jest ta przestrzeń nieba,
zamieszkała przez Siddhów i Ćaranów;
zachwycająca, usiana licznymi światami,
a kresu jej nikt dojść nie zdoła. [23]

A księżyc ani słońce tych górnych obszarów nie widzą.
Tam bogowie [mieszkają] samoświetlni,
którzy tak jak ogień, mają moc rozpraszania ciemności. [24]

Lecz myślę, Dawco Zaszczytów,
że rozmiarów nieba nie znają nawet ci znani ze swych mocy,
potężni bogowie;
gdyż jest ono trudno dostępne i nieskończenie wielkie. [25]

Ta przestrzeń [nieba] wypełniona jest samoświetlnymi,
jasnymi [światami], położonymi jeden nad drugim
i jest niemożliwa do zmierzenia nawet przez bogów światła. [26]

Tam, gdzie kończy się ziemia, zaczynają się oceany.
Za oceanami jest ciemność,
za nią znów woda,
a za nią ogień [piekielny]. [27]

Za tym piekłem jest woda,
za wodą zaś siedziba króla wężów.
Za nią znów przestrzeń
i znów woda. [28]

I tutaj jest kres Pana Wód,
a kres ognia, powietrza i wody
trudno jest poznać nawet bogom. [29]

A właściwości ognia, powietrza, wody i ziemi
są takie same jak przestrzeni.
Rozróżnia się je tylko
z powodu [błędnego] widzenia rzeczywistości. [30]

W rozmaitych księgach mędrcy nauczają
o różnych rozmiarach trzech światów i oceanu.
Ale któż zdoła zmierzyć to,
co niewidoczne i niedostępne? [31]

Jeśli nawet udałoby się zmierzyć drogi Siddhów i bogów,
to [nie da sia zmierzyć] tego,
czego cechą jest nieskończoność
i co z tego względu nazwane zostało Nieskończonym.
A taką cechę posiada i taką nosi nazwę wielki Duch –
Manas. [32]

A jeśli boska jego postać to zmniejsza się, to znów powiększa,
to nikt, kto nie byłby takim jak on – Najwyższym –
poznać jej [rozmiarów] nie zdoła. [33]

Z tego lotosu [o którym wcześniej powiedziano]
stworzony został Wszechwiedzący, cielesny Pan, Brahma,
obdarzony cechami, Pierwszy, Pan Stworzeń, Najwyższy. [34]

Rzecze Bharadwadźa:
Jeśli [ten Brahma] powstał z lotosu,
to najstarszym staje się lotos.
A powiedziałeś, Panie, że pierwszym zrodzonym jest Brahma,
mam więc wątpliwości. [35]

Rzecze Bhrygu:
Lotosem nazywa się tutaj ziemię,
która została stworzona, by dać podstawę dla tej formy Manasu,
która osiągnęła stan Brahmy. [36]

Owocnią tego lotosu jest góra Meru,
która wznosi się aż do niebios,
a siedzący na niej Pan Wszechrzeczy stwarza światy. [37]