Mahābhārata
inwokacja (MBh 1.1.1)
nārāyaṇam namaskṛtya naraṁ caiva narottamam |
devīṁ sarasvatīṁ caiva tato jayam udīrayet ||
Tłumaczenie z sanskrytu: Stefan Ziembiński,
redakcja: Karina Babkiewicz
Rzecze Wjasa:
Powiedziałem ci już o tym, co związane jest z ciałem, a teraz posłuchaj, powiem ci o powinnościach bramina. [1]
Poczynając od rytuału, związanego z narodzinami bramińskiego dziecka, a kończąc na rytuale związanym z powrotem ucznia bramińskiego z domu nauczyciela do domu rodziców, wszystkie ceremonie, za które należy płacić, powinny być odprawiane przez kompetentnego bramina, dobrze znającego Wedy. [2]
Poznawszy wszystkie Wedy, [uczeń] z miłością i wdzięcznością usługujący swemu guru, kiedy już nauczy się składania wszystkich ofiar i nie będzie nic dłużny guru{1}, powinien powrócić do domu rodzinnego. [3]
Potem powinien podjąć decyzję co do sposobu swego dalszego życia i wybrać jeden z czterech aśramów; a uzyskawszy błogosławieństwo i aprobatę Guru powinien żyć zgodnie z regułami aśramu dopóty, dopóki nie uwolni się od ciała – czy jako gryhastha płodzący potomstwo z żonami, czy żyjąc w celibacie jako brahmaćarin, czy też jako wanaprastha, asceta żyjący w lesie, czy też jako sanjasin, asceta wędrowny. [4-5]
Spośród czterech aśramów najważniejszym i podstawowym jest gryhastha-aśram. Żyjąc zgodnie z jego regułami człowiek cierpliwy, którego żądze są bliskie zniweczenia, wszędzie odnosi sukcesy. [6]
Płodząc potomstwo, studiując Wedy i składając ofiary bramin uwalnia się od trzech zobowiązań, jakie ma wobec Stwórcy. Potem, przez swe czyny gryhasthy oczyszczony, powinien przejść do kolejnych aśramów. [7]
Powinien zamieszkać w miejscu, w którym będzie miał najlepszą możliwość służenia ludziom i starać się osiągnąć sławę, zaufanie i szacunek. [8]
A szacunek dla bramina wzrasta, kiedy uprawia on surową ascezę, poznaje rozmaite dziedziny wiedzy, składa ofiary i rozdaje dary. [9]
Dopóki utrzymuje się na tym świecie pamięć sławiąca człowieka, dopóty może on dzięki swym zasługom dobrych czynów osiągać niezliczone światy. [10]
Bramin powinien uczyć innych i samemu studiować, składać ofiary w intencji innych osób i samego siebie, i nie powinien na próżno dawać darów, które obdarowanemu nie przyniosłyby żadnego dobra, ani też samemu takich darów przyjmować. [11]
Jeśli zaś otrzyma hojne dary od tych, dla których składał ofiarę, od swego ucznia lub z okazji ślubu córki, powinien je przeznaczyć na ofiary lub jałmużnę i nigdy nie powinien przeznaczać ich wyłączne na własne potrzeby. [12]
Dla bramina osiadłego w domostwie nie ma innej drogi postępowania jak tylko akceptowanie darów przeznaczonych dla bogów, przodków, guru, starców, chorych i głodujących.{2} [13]
Powinien też bramin ze swych własnych zasobów, na ile zdoła, wspierać tych, którzy są prześladowani przez wrogów, a tym, którzy ze wszystkich sił walczą o przetrwanie, dawać nawet więcej. [14]
Nie ma bowiem daru, którego nie można by darować osobom szlachetnym i godnym szacunku; ludzie mądrzy i dobrzy zasługują nawet na nagrodę w postaci konia Indry, Uććaiśrawasa. [15]
Okazawszy wielka pokorę, z własnej woli król Satjasandha{3}, który podjął Wielki Ślub{4}, oddał swe życie dla ratowania życia bramina i wstąpił do nieba. [16]
Rantidewa, syn Sankirtiego, podał tylko wodę wielkiemu Waśiszcie, a wstąpił do nieba, gdzie był witany z honorami. [17]
Mądry syn mędrca Atreji, król Indradamana, pewnej godnej osobie ofiarował różnorakie dary, a w nagrodę wędrował potem przez niezliczone światy. [18]
Śibi, syn Uśinary, także z tego świata wstąpił do nieba, poświęciwszy swe członki i ukochanego syna dla dobra bramina. [19]
Król Kaśi{5}, Pratardana, oddawszy własne oczy braminowi, zyskał sławę niezrównaną na tym i na tamtym świecie. [20]
Oddawszy swój drogocenny, ozdobiony ośmioma klejnotami, przynoszący szczęście złoty parasol, król Dewawryddha wzniósł się do nieba wraz ze wszystkimi mieszkańcami swego królestwa. [21]
Pochodzący z rodu Atriego wielki asceta Sankryti, pouczywszy swych uczniów o Brahmanie nieposiadającym cech (właściwości, guṇa), odszedł do najwyższych światów. [22]
Potężny Ambarisza, podarowawszy braminom jedenaście razy po sto milionów krów, wstąpił do nieba wraz ze wszystkimi mieszkańcami swego królestwa. [23]
Aby ochronić braminów Sawitri ofiarowała swe boskie kolczyki, a król Dźanamedźaja swe własne życie, po czym oboje wstąpili do nieba. [24]
Oddawszy wszystkie swoje skarby, pałac i piękne kobiety, syn Wryszadarbhy, Juwanaśwa, wstąpił do świata boskiego. [25]
Nimi, król bezcielesnych – swe królestwo, Dźamadagnja, syn Ramy – swe ziemie, a Gadźa – wszystkie swe posiadłości wraz z wioskami i miastami, ofiarowali braminom. [26]
Kiedy zdarzyło się tak, że przez długi czas nie zsyłał Stwórca z chmur deszczowych deszczu, wtedy niczym Pradźapati [Pan Stworzeń], wszystkie istoty podtrzymywał przy życiu [wielki mędrzec] Waśisztha. [27]
Król Marutta, syn Karandhamy, oddawszy córkę Angirasowi, natychmiast wstąpił do nieba. [28]
Zaś król Pańćalów, Brahmadatta, oddawszy najlepszym z braminów swe najcenniejsze klejnoty, Nikhi i Śankhę, osiągnął najwyższe światy. [29]
Król Mitrasaha, ofiarowawszy swą ukochana żonę, Madajanti, wielkiemu duchem mędrcowi Waśiszcie, wraz z nią poszedł do nieba. [30]
Królewski ryszi, wielce sławny Sahasradźit, oddawszy swe życie za bramina, wstąpił do najwyższych światów. [31]
Podarowawszy Mudgali swój pałac, w którym wszelkich zażywał rozkoszy, król Śatadjumna wstąpił do nieba. [32]
Potężny król Śalwów, noszący imie Djutiman, oddawszy swe królestwo dla Ryciki, odszedł do światów najwyższych. [33]
Królewski ryszi, Lomapada Mocarny, oddawszy swą córkę, Śantę mędrcowi Ryszjaśryndze, osiągnął spełnienie swoich najrozmaitszych pragnień. [34]
Oddawszy swą pełną wdzięku córkę mędrcowi Hiranjahascie, królewski ryszi Madiraśwan odszedł do światów wielce zachwalanych przez bogów. [35]
Ofiarowawszy braminom sto tysięcy krów wraz z cielętami, wielce potężny król Prasenadźit odszedł do światów najwyższych. [36]
Wszyscy wyżej wymienieni, i liczni jeszcze inni wielcy duchem mędrcy o opanowanych zmysłach, poprzez dawanie darów i ascezę dostali się do nieba. [37]
A sława ich trwać będzie dopóty, dopóki trwać będzie Ziemia! Oni bowiem dzięki darom, ofiarom i płodzeniu potomstwa osiągnęli niebo! [38]
Tutaj kończy się chwalebnej Mahabharaty,
Śantiparwanu, Księgi Ciszy,
rozdział dwieście dwudziesty szósty,
w którym powiedziano o powinnościach bramina.
{1} W dawnych Indiach guru nie pobierał opłaty w trakcie nauki [trwającej około 10 lat], ale po jej zakończeniu uczeń mógł ofiarować jakąś sumę, której wysokość ustalał sam guru. (Przyp. K. M. Ganguli)
{2} Dzięki tym darom bramin może spełniać swe powinności składania ofiar, karmienia głodnych itd.
{3} Sanskr. satyasaṁdha = „dotrzymujący obietnic”.
{4} Wielkim ślubem nazywa się na ścieżce jogi praktykowanie jam, czyli pięciu reguł moralnych: 1) prawda, 2) niekrzywdzenie, 3) niekradzenie, 4) nieprzyjmowanie darów, 5) celibat.
{5} Kaśi = dawna nazwa miasta Benares, czyli Varanasi.