Mahābhārata
inwokacja (MBh 1.1.1)
nārāyaṇam namaskṛtya naraṁ caiva narottamam |
devīṁ sarasvatīṁ caiva tato jayam udīrayet ||
Tłumaczenie z sanskrytu: Stefan Ziembiński,
redakcja: Karina Babkiewicz
Rzecze Judhiszthira:
Powiedz mi, proszę, dziadku, dlaczego dwakroć narodzeni{1}, przestrzegający przecież ślubów bramińskich, pragnąc rzeczy boskich, spożywają pokarm pozostały po złożeniu ofiary?{2} [1]
Rzecze Bhiszma:
Ci, którzy spożywają [owe niedozwolone pokarmy] nie podejmując ślubów zalecanych przez Wedy są prostymi ludźmi, pracującymi na chleb. Ci zaś, którzy owe pokarmy ofiarne spożywają przestrzegając przy tym ślubów, nazywani są „ślubującymi dla spełnienia pragnień.”{3} [2]
Pokarmy pozostałe po złożeniu ofiary, jako że są nektarem nieśmiertelności, powinny należeć do osób, które zamówiły i opłaciły ofiarę, i powinny być spożywane przez braminów, którzy oczyścili się dzięki przestrzeganiu ślubów. [*]{4}
Rzecze Judhiszthira:
Ludzie prości nazywają post ascezą. Czy rzeczywiście tak jest? Czym właściwie jest asceza (tapas)? [3]
Rzecze Bhiszma:
Ludzie prości uważają za ascezę post, trwający dwa tygodnie lub miesiąc. Ale mędrcy twierdzą, że nie jest ascezą osłabianie swej własnej podstawy [czyli ciała]. Za najwyższą ascezę uważają oni wyrzeczenie i poddanie się woli bożej. [4]
Człowiek dążący do Brahmana powinien zawsze pościć, powinien być zawsze cichy, zawsze uważny i zawsze godzić się z wolą bożą. [5]
Powinien też dbać o rodzinę, pragnąć zawsze dharmy, nie być nigdy sennym, nie jeść mięsa i zawsze recytować oczyszczające mantry. [6]
Oby zawsze pił nektar nieśmiertelności i nigdy nie zakosztował trucizny! Oby zawsze spożywał pokarm ofiarny i był zawsze gościnny dla niespodziewanych przybyszów!{5} [7]
Rzecze Judhiszthira:
W jaki sposób można stać się stale poszczącym ascetą, a w jaki sposób brahmaćarinem? Jak jest możliwe, by spożywać zawsze pokarm ofiarny i być zawsze miłym dla osób przybywających niespodziewanie? [8]
Rzecze Bhiszma:
Stale poszczącym jest ten, kto poza posiłkiem porannym i wieczornym żadnego już innego pokarmu nie przyjmuje. [9]
Kto zawsze mówi prawdę i zawsze bezbłędnie poznaje, ten staje się brahmaćarinem, jeśli zbliża się do swej małżonki wyłącznie w czasie dogodnym dla spłodzenia potomstwa. [10]
Nie jedząc „bezużytecznego mięsa”{6} stanie się wegetarianinem; rozdając jałmużnę oczyści się, A nie sypiając w ciągu dnia będzie zawsze przebudzony. [11]
Wiedz, Judhiszthiro, że kto sam zaczyna jeść dopiero, gdy nakarmi gości, ten zaprawdę spożywać będzie wyłącznie nektar nieśmiertelności! [12]
Zaprawdę, bramin, który sam nigdy nie zaczyna jeść, dopóki nie zostaną nakarmieni bogowie i goście, dzięki temu powstrzymywaniu się od jedzenia niebo zdobywa! [13]
Tego zaś, kto spożywa jadło pozostawione przez bóstwa, przodków oraz gości, nazywa się „zjadaczem resztek” (vighasāśin). [14]
Na takich ludzi czekają po śmierci niezliczone wyższe światy, a do ich domów przychodzą wraz z samym Brahmą niebiańskie nimfy, apsary i inni mieszkańcy niebios. [15]
Ci zaś, którzy spożywają jadło razem z bogami i przodkami, żyją długo w otoczeniu swych synów i wnuków, a po śmierci idą do miejsca najwyższego. [16]
Tutaj kończy się chwalebnej Mahabharaty,
Śantiparwanu, Księgi Ciszy,
rozdział dwieście czternasty,
opisujący, czym jest asceza.
{1} Czyli bramini, kszatrijowie i wajśjowie.
{2} Mięso i wino, pokarmy tradycyjnie zabronione.
{3} Komentator dodaje, że po śmierci osiągają oni niebo, lecz muszą powrócić na ziemię.
{4} * oznaczono wersety spoza wydania krytycznego.
{5} Gościnność wobec osób niespodziewanych jest obowiązkiem religijnym.
{6} Mięso, które nie zostało ofiarowane bóstwom lub przodkom.