Mahābhārata
inwokacja (MBh 1.1.1)
nārāyaṇam namaskṛtya naraṁ caiva narottamam |
devīṁ sarasvatīṁ caiva tato jayam udīrayet ||
Tłumaczenie z sanskrytu: Stefan Ziembiński,
redakcja: Karina Babkiewicz
| Rzecze Judhiszthira: Wielka jest twa mądrość, Dziadku i w boju nikt cię pokonać nie zdoła! Chciałbym jeszcze usłyszeć wszystko, co wiesz o Krysznie, Panu Niezłomnym! Proszę opowiedz dokładnie o jego wielkich mocach i czynach pradawnych, o, Byku pośród Bharatów! [1-2] |
yudhiṣṭhira uvāca pitāmaha mahāprājña yudhi satyaparākrama śrotum icchāmi kārtsnyena kṛṣṇam avyayam īśvaram ||1|| yac cāsya tejaḥ sumahad yac ca karma purātanam tan me sarvaṃ yathātattvaṃ prabrūhi bharatarṣabha ||2|| |
|
Jakże to się stało, że on, Pan, przybrał ciało zwierzęce? |
tiryagyonigataṃ rūpaṃ kathaṃ dhāritavān hariḥ kena kāryavisargeṇa tan me brūhi pitāmaha ||3|| |
| Rzecze Bhiszma: Będąc niegdyś w lesie na polowaniu, natrafiłem na siedzibę Markandeji. Zastałem tam zgromadzone liczne zastępy ascetów, z których każdy liczył tysiąc osób. [4] |
bhīṣma uvāca purāhaṃ mṛgayāṃ yāto mārkaṇḍeyāśrame sthitaḥ tatrāpaśyaṃ munigaṇān samāsīnān sahasraśaḥ ||4|| |
|
Ci zgromadzeni asceci powitali mnie uroczyście |
tatas te madhuparkeṇa pūjāṃ cakrur atho mayi pratigṛhya ca tāṃ pūjāṃ pratyanandam ṛṣīn aham ||5|| |
|
Usłyszałem tam z ust maharysziego Kaśjapy historię, |
kathaiṣā kathitā tatra kaśyapena maharṣiṇā manaḥprahlādinīṃ divyāṃ tām ihaikamanāḥ śṛṇu ||6|| |
| Dawno temu przywódcy Danawów, owładnięci chciwością i gniewem, oraz setki potężnych demonów, z Naraką na czele, oszołomionych poczuciem własnej mocy, a także liczni inni Danawowie, zaprawieni w bojach, nie mogli pogodzić się z nieprzewyższalną wspaniałością bogów. [7-8] |
purā dānavamukhyā hi krodhalobhasamanvitāḥ balena mattāḥ śataśo narakādyā mahāsurāḥ ||7|| tathaiva cānye bahavo dānavā yuddhadurmadāḥ na sahante sma devānāṃ samṛddhiṃ tām anuttamām ||8|| |
| Dręczeni przez Danawów bogowie, a także boscy mędrcy, ryszi, nie mając spokoju, porozchodzili się w różne strony. [9] |
dānavair ardyamānās tu devā devarṣayas tathā na śarma lebhire rājan viśamānās tatas tataḥ ||9|| |
| I [wtedy] zauważyli ci mieszkańcy niebios, jak nieszczęsna jest prześladowana przez potężnych Danawów o straszliwych obliczach Ziemia, ciężarem nieszczęść przygnieciona, cierpiąca i [w smutku] pogrążona. [10] |
pṛthivīṃ cārtarūpāṃ te samapaśyan divaukasaḥ dānavair abhisaṃkīrṇāṃ ghorarūpair mahābalaiḥ bhārārtām apakṛṣṭāṃ ca duḥkhitāṃ saṃnimajjatīm ||10|| |
| Wtenczas wylękli Aditjowie do tego rzekli Brahmana: „Jakże zdołamy, o, Brahmanie, znieść udręki, jakich od Danawów doznajemy?” [11] |
athāditeyāḥ saṃtrastā brahmāṇam idam abruvan kathaṃ śakyāmahe brahman dānavair upamardanam ||11|| |
| A Pan, Samowładny, tak im odpowiedział: „Zapadło już moje w tej sprawie postanowienie; i nie wiedzą ci owładnięci poczuciem siły i pychą nieświadomi głupcy, że oto bóg Wisznu ukrywa się pod postacią dzika, niezwyciężonego nawet przez nieśmiertelnych.” [12-13] |
svayaṃbhūs tān uvācedaṃ nisṛṣṭo ‚tra vidhir mayā te vareṇābhisaṃmattā balena ca madena ca ||12|| nāvabhotsyanti saṃmūḍhā viṣṇum avyaktadarśanam varāharūpiṇaṃ devam adhṛṣyam amarair api ||13|| |
| „Ów Wisznu-dzik, kiedy tylko dotrze do miejsca, gdzie pod ziemią mieszkają tysiące złych i okrutnych Danawów, wszystkich ich pozabija.” Te [słowa Pana] usłyszawszy, uradowali się najlepsi z bogów. [14] |
eṣa vegena gatvā hi yatra te dānavādhamāḥ antarbhūmigatā ghorā nivasanti sahasraśaḥ śamayiṣyati śrutvā te jahṛṣuḥ surasattamāḥ ||14|| |
| Wtenczas Wisznu potężny, w postaci dzika zstąpiwszy pod ziemię, ruszył przeciwko temu potomstwu Diti. [15] |
tato viṣṇur mahātejā vārāhaṃ rūpam āśritaḥ antarbhūmiṃ saṃpraviśya jagāma ditijān prati ||15|| |
| A wszyscy Dajtjowie, ujrzawszy tę postać nieludzką, nagłością zdarzenia oszołomieni, stanęli pospiesznie, by odeprzeć atak. I ruszywszy na dzika, schwytali go i trzymali mocno, i rozwścieczeni, ciągnęli każdy w swoją stronę. [16-17] |
dṛṣṭvā ca sahitāḥ sarve daityāḥ sattvam amānuṣam prasahya sahasā sarve saṃtasthuḥ kālamohitāḥ ||16|| sarve ca samabhidrutya varāhaṃ jagṛhuḥ samam saṃkruddhāś ca varāhaṃ taṃ vyakarṣanta samantataḥ ||17|| |
| Ale ci najpotężniejsi Danawowie o olbrzymich cielskach, odważni i silni, najmniejszej nawet krzywdy nie zdołali owemu dzikowi uczynić, o, królu! [18] |
dānavendrā mahākāyā mahāvīryā balocchritāḥ nāśaknuvaṃś ca kiṃ cit te tasya kartuṃ tadā vibho ||18|| |
| Zdumieli się tedy wielce i, przestraszeni pomyśleli, że oto nadeszła ich ostatnia godzina; a było ich tam zebranych razem kilka tysięcy. [19] |
tato ‚gaman vismayaṃ te dānavendrā bhayāt tadā saṃśayaṃ gatam ātmānaṃ menire ca sahasraśaḥ ||19|| |
| Wówczas, o, najlepszy z Bharatów, potężny Wisznu, bóg bogów, którego duszą i przewodnikiem była Joga, w Jodze ugruntowany, zaryczał przeraźliwie, niepokój wzbudzając wśród Dajtjów i Danawów, a wszystkie światy i dziesięć stron świata odpowiedziały na ów ryk echem. [20-21] |
tato devādidevaḥ sa yogātmā yogasārathiḥ yogam āsthāya bhagavāṃs tadā bharatasattama ||20|| vinanāda mahānādaṃ kṣobhayan daityadānavān saṃnāditā yena lokāḥ sarvāś caiva diśo daśa ||21|| |
| I wszystkie światy stanęły przestraszone i zastygły w trwożnym oczekiwaniu; tak samo wszystkie świata strony i bogowie z Indrą na czele. [22] |
tena saṃnādaśabdena lokāḥ saṃkṣobham āgaman saṃbhrāntāś ca diśaḥ sarvā devāḥ śakrapurogamāḥ ||22|| |
| I trwały zastygłe w bezruchu rośliny i zwierz wszelki, dźwiękiem tym oszołomiony. [23] |
nirviceṣṭaṃ jagac cāpi babhūvātibhṛśaṃ tadā sthāvaraṃ jaṅgamaṃ caiva tena nādena mohitam ||23|| |
| I wszyscy Danawowie i Dajtjowie padać poczęli martwi, potęgą owego ryku Wisznu-dzika obezwładnieni. A on tratował racicami mieszkańców podziemi, przeciwników bogów, aż pozostała z nich jedynie krwawa masa porozrywanych ciał i połamanych kości. [24-25] |
tatas te dānavāḥ sarve tena śabdena bhīṣitāḥ petur gatāsavaś caiva viṣṇutejovimohitāḥ ||24|| rasātalagatāṃś caiva varāhas tridaśadviṣaḥ khuraiḥ saṃdārayām āsa māṃsamedosthisaṃcayam ||25|| |
| Na pamiątkę tego wielkiego wydarzenia Wisznu, Wielki Jogin, nazywany jest Sanataną, czyli Odwiecznym. Ten król i nauczyciel stworzeń wszelkich nosi także imię Padmanabhy.[1] [26] |
nādena tena mahatā sanātana iti smṛtaḥ padmanābho mahāyogī bhūtācāryaḥ sa bhūtarāṭ ||26|| |
| A wszyscy bogowie udali się do siedziby Pana Świata, Praojca, a przyszedłszy doń, zapytali: „Boże, a cóż to za ryk przeraźliwy, nieznany nam do tej pory? O, Potężny! Któż ryk ten wydał, który cały świat przestraszył?” [27] |
tato devagaṇāḥ sarve pitāmaham upābruvan nādo ‚yaṃ kīdṛśo deva nainaṃ vidma vayaṃ vibho ko ‚sau hi kasya vā nādo yena vihvalitaṃ jagat ||27|| |
| A tymczasem, o Potężno-ramienny, zbliżył się do nich Wisznu w postaci dzika i stanął dumny, wyniosły, a wielcy ryszi pokłoniwszy się, cześć mu oddali. [28] |
etasminn antare viṣṇur vārāhaṃ rūpam āsthitaḥ udatiṣṭhan mahādevaḥ stūyamāno maharṣibhiḥ ||28|| |
|
I rzekł im Praojciec, Pan Świata: |
pitāmaha uvāca nihatya dānavapatīn mahāvarṣmā mahābalaḥ eṣa devo mahāyogī bhūtātmā bhūtabhāvanaḥ ||29|| sarvabhūteśvaro yogī yonir ātmā tathātmanaḥ sthirībhavata kṛṣṇo ‚yaṃ sarvapāpapraṇāśanaḥ ||30|| kṛtvā karmātisādhv etad aśakyam amitaprabhaḥ samāyātaḥ svam ātmānaṃ mahābhāgo mahādyutiḥ padmanābho mahāyogī bhūtātmā bhūtabhāvanaḥ ||31|| na saṃtāpo na bhīḥ kāryā śoko vā surasattamāḥ vidhir eṣa prabhāvaś ca kālaḥ saṃkṣayakārakaḥ lokān dhārayatānena nādo mukto mahātmanā ||32|| sa eva hi mahābhāgaḥ sarvalokanamaskṛtaḥ acyutaḥ puṇḍarīkākṣaḥ sarvabhūtasamudbhavaḥ ||33|| |
Tutaj kończy się chwalebnej Mahabharaty,
Śantiparwanu, Księgi Ciszy,
rozdział dwieście drugi,
w którym jest mowa o tym, jak bóg Wisznu ukarał demony.
[1] Sanskr. padma-nabha = „majacy w pępku lotos”. Z pępka boga Wisznu wyrósł lotos, z którego zrodził się Brahma, przyszły stworzyciel świata.