Moksza-dharma-parwan 198

Rzecze Manu:
Człowiek, którego ciało osłabione jest cierpieniem,
i który stale na owo cierpienie kieruje swą uwagę,
nie jest zdolny do czynienia wysiłków.
Niechaj zatem swych cierpień nie rozpamiętuje. [0a] [1]

Lekarstwem na takie cierpienia
jest zaprzestanie myślenia o nich.
Rozpamiętywane, wzrastają i
atakują człowieka z większą jeszcze siłą. [0b]

Powinno się zatem usunąć cierpienia psychiczne głębszym poznaniem,
a cielesne stosując odpowiednie leki.
Jest to zalecenie zgodne z mądrością,
niechaj więc nie zachowuje się [człowiek dorosły] jak dziecko! [0c]

Człowiek rozsądny nie powinien pragnąć
młodości, urody, długiego życia,
bogactwa, zdrowia czy miłego towarzystwa,
gdyż wszystko to przemija. [0d]

I niechaj nie martwią go sprawy kraju, lecz w miarę swych sił
niechaj nie smucąc się, spokojnie je naprawia,
jeśli znajdzie środek zaradczy. [0e]

W życiu człowieka znacznie więcej jest przykrości aniżeli przyjemności;
i wątpliwości żadnych co do tego nie ma.
Nie będzie przyjemna śmierć dla tych,
którzy za życia folgowali swym zmysłom. [0f]

Kto zaś odrzuca całkowicie zarówno cierpienia, jak i przyjemności,
ten dochodzi do nieskończonego Brahmana.
Tacy ludzie stają się mędrcami i
nie doświadczają już więcej smutków. [0g]

Posiadanie rzeczy związane jest z przykrością;
strzeżenie ich także do przyjemności nie należy,
podobnie jak i ich zdobywanie.
Dlatego nie należy smucić się ich utratą. [0h]

Wiedz, że mądrość pochodzi z przedmiotu poznania,
a umysł jest podległym mądrości [narzędziem].
Kiedy zostaje połączony z narządami zmysłowymi poznania,
wtedy zaczyna działać buddhi (intuicja). [1]

Kiedy buddhi, wolna od cech [związanych z] działaniem,
zwraca się ku umysłowi,
wtedy poprzez kontemplację i jogiczny stan samadhi
poznaje się Brahmana. [2] [2]

Kiedy zaś owe cechy aktywności posiada,
wtedy kieruje się jedynie ku przedmiotom zmysłowym,
niczym woda, rwącym potokiem spływająca z gór. [3]

Kiedy natomiast wchodzi w stan kontemplacji wolny od gun,
wcześniej w umyśle zrodzony,
wtedy rozpoznaje Brahmana
niczym kamień probierczy złoto. [4]

Lecz umysł, ukazujący przedmioty zmysłowe,
powinien wcześniej zostać wycofany.
Gdy ma łączność z cechami przedmiotów zmysłowych,
umysł nie potrafi ukazać tego, co jest ponad gunami. [5]

Niechaj tedy człowiek w umyśle przebywający,
wszystkie wrota zmysłów zamknąwszy,
jedną tylko myśl stale myśląc,
ów stan najwyższy osiąga. [6]

Gdy elementy grube znikają [rozpuszczone w elementach subtelnych],
gdy giną ich cechy, tak też buddhi,
oderwawszy zmysły [od ich przedmiotów],
przebywa w umyśle. [7]

[Lecz] kiedy owa buddhi, dająca przecież niezbitą pewność poznania,
pozostaje w umyśle, działając wewnątrz [niego],
to [właściwie] nie jest wtedy niczym więcej niż umysł. [8]

Kiedy zaś umysł [osiąga] doskonały stan kontemplacji,
w którym cechy i posiadacz cech stają się jednym,
wtedy wszelkie cechy odrzuciwszy, wchodzi w stan Brahmana,
wolny od gun, [czyli wolny od doświadczania świata]. [9]

Nie istnieją na tym świecie żadne nauki,
które w sposób należyty opisywałyby,
jak poznać nieprzejawione. Któż zdoła osiągnąć to,
czego się nie da wyrazić słowami? [10]

Oby człowiek, który oczyścił swą duszę
poprzez ascezę, medytacje, pielęgnowanie cnót
oraz poprzez rzetelne wypełnianie swoich obowiązków i studiowanie Wed,
zapragnął też wstąpić w Najwyższego Brahmana! [11]

Kto zaś uwolnił się od gun, ten widzi tego Najwyższego również na zewnątrz.
Uważa się, że o tym Najwyższym, którego poznać należy,
nie da się nawet pomyśleć[3], ponieważ nie posiada On żadnych cech
i ponieważ taka jest Jego natura.[4] [12]